Αυτός που δεν έχει φύγει ποτέ από τη φυλακή

 

Τα βασανιστήρια είναι ένα από τα πρώτα πράγματα που μας έρχονται αμέσως στο μυαλό, μιλώντας για τη χούντα, βασανιστήριο είναι η εκμηδένιση των ψυχολογικών αντιστάσεων με τη χρήση φυσικού πόνου. Ο ψυχίατρος Δημ. Πλουμπίδης, αναπληρωτής καθηγητής Ψυχιατρικής του Παν. Αθηνών εντοπίζει τις επιπτώσεις των βασανιστηρίων σε βραχυπρόθεσμες αλλά και σε μακροπρόθεσμες (Ζέρβας, 2017). Οι χουντικές αρχές δεν παραδέχτηκαν ποτέ την χρήση βασανιστηρίων, γιατί τα βασανιστήρια απαγορεύονταν από τις διεθνείς συμβάσεις. Βασανιστήρια δεν έγιναν μόνο στην Μπουμπουλίνας 18 και στο ΕΑΤ/ΕΣΑ αλλά και σε κάθε υποδιεύθυνση ασφαλείας και οι μέθοδοι που χρησιμοποιούσαν ήταν: σωματική κακοποίηση, ξύλο, φάλαγγα, αυστηρή απομόνωση σε άθλιες συνθήκες, εκφοβισμός, ταπείνωση, εικονικές εκτελέσεις και ηλεκτροσόκ με τη συμμετοχή ιατρικού προσωπικού που υπηρετούσε τη χούντα. Η βιαιότητα των βασανιστηρίων ήταν τέτοια που είκοσι δύο άτομα πέθαναν κατά την διάρκεια της κράτησης και άλλα είκοσι ένα άτομα πέθαναν λίγες μέρες ή μέσα σε ένα χρόνο από την αποφυλάκισή τους. Τα βασανιστήρια επί επταετίας δεν αποτελούσαν μεμονωμένα περιστατικά και παρεκτροπές των σωμάτων ασφαλείας, αντίθετα αποτέλεσαν το βασικό μέσο της δικτατορίας (μαζί με τις εξορίες και τα στρατοδικεία) για τη σωματική, ηθική και πολιτική εξόντωση των αντιπάλων της (Κεφαλληνού, 2013).

Η χούντα των συνταγματαρχών δεν ήταν λάιτ, όπως θέλουν να την παρουσιάσουν κάποιοι όψιμοι θαυμαστές της σήμερα, ήταν εξίσου βίαιη με τις λατινοαμερικανικές. Στο τωρινό άρθρο, με αφορμή την 45^η επέτειο της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, περιγράφουμε μια περίπτωση βασανιστηρίων, τοπικά κοντινή σε μας, αφορά το Σπήλι, κάποιες στιγμές της ιστορίας αυτής είναι βιωματικές.

Έχομε αναφερθεί σε παλαιότερες δημοσιεύσεις για την περιπέτεια έξι μαθητών του Γυμνασίου Μοιρών τις μέρες που ακολούθησαν την εξέγερση και την αιματηρή και φονική καταστολή από τους χουντικούς το Νοέμβριο του 1973. Μετά τη σύλληψη τους στις Μοίρες και  τις «ανακριτικές» διαδικασίες στο κτίριο της υποδιεύθυνσης ασφαλείας Ηρακλείου, τους μετέφεραν στα Χανιά, στο στρατοδικείο Κρήτης. Μέσα στο όχημα της μεταγωγής (αστυνομική κλούβα) οι μαθητές συνάντησαν και άλλα άτομα.

Ξεκίνησαν με δύο συνεπιβάτες, από το Ηράκλειο. Ένα με ψυχολογικά προβλήματα, ο οποίος οδηγήθηκε στο κρατικό ψυχιατρείο Χανίων. Είχε μαζί του ένα μικρό ραδιόφωνο, που κρατούσε συντροφιά στους κρατούμενους μαθητές τις δύσκολες εκείνες στιγμές, του άγνωστου, που τους περίμενε μετά τη μεταγωγή.

            Ένας άλλος κρατούμενος, μάλλον για ποινικό αδίκημα, ήταν εμφανίσιμος και καλοστεκούμενος, με χρυσά δακτυλίδια και αλυσίδες. Η εμφάνισή του αυτή έκανε εντύπωση και έσπειρε υποψίες στους μαθητές, που τον κράτησαν σε απόσταση, φοβούμενοι μην είναι πληροφοριοδότης (χαφιές) της ασφάλειας. Ο κρατούμενος αυτός ισχυριζόταν ότι ήταν πατέρας γνωστού ηθοποιού.

Το όχημα μεταγωγής έκανε στάση στη Σχολή Οπλιτών Χωροφυλακής, στο Ρέθυμνο, από όπου επιβιβάσθηκε με τη βία ένας ακόμη, νέος άνθρωπος, ο οποίος κραύγαζε εναντίον της χούντας και των χωροφυλάκων. Ήταν ολοφάνερο ότι είχε βασανισθεί άγρια από τους ασφαλίτες του Ρεθύμνου. Οι φωνές του συνεχίστηκαν και κατά την διάρκεια της μεταγωγής. Ήταν σε παροξυσμό από την πίεση και τον ξυλοδαρμό του στη Σχολή Χωροφυλακής. Όταν ηρέμησε για λίγο, διηγήθηκε στους συνεπιβάτες του, ότι είναι από το Σπήλι και λέγεται Βρυλλάκης Νικόλαος. 
συνέχεια εδώ

Η αλληλεγγύη, ο κάμπος της Πεδιάδας, η Notre Dame des Landres και η ιστορία

Την Δευτέρα 28 Μαΐου το βράδυ, παρά τις δυσοίωνες προβλέψεις των μετεωρολόγων, έγινε η προβολή, σε ανοικτό χώρο της πλατείας Ελευθερίας στο Καστέλλι Πεδιάδας, της ταινίας L’ Amour et la Revolution του κρητογάλλου σκηνοθέτη Γιάννη Γιουλούντα. Η ταινία αναφέρεται στους αγώνες συλλογικοτήτων, κινημάτων και ομάδων αλληλεγγύης και αλληλοβοήθειας στην Ελλάδα της χρεοκοπίας και της κρίσης αλλά και στην πολυετή προσπάθεια μας για την ακύρωση της εγκατάστασης του καταστροφικού αεροδρομίου στον κάμπο του Καστελλίου. Μαζί με τον γάλλο σκηνοθέτη ήρθαν και γάλλοι οικολόγοι, οι οποίοι είχαν δραστηριοποιηθεί για την ακύρωση του καταστροφικού έργου στη Νάντη με το κίνημα ZAD για την υπεράσπιση της περιοχής Notre Dame des Landres. Οι Γάλλοι φίλοι μας έχτισαν ένα ξύλινο σπιτάκι στον υπό απαλλοτρίωση χώρο, σύμβολο της αλληλεγγύης και του αγώνα για την αποτροπή της κατασκευής αυτού του καταστροφικού έργου. Η Αλληλεγγύη σχετίζεται με έννοιες όπως η συμπαράσταση και η αλληλοβοήθεια. 

Κάποιοι, οι οποίοι συστηματικά αντιδρούν στην προσπάθεια μας για την υπεράσπιση της γης, της υγείας, του περιβάλλοντος  και της εργασίας των κατοίκων της περιοχής μας, βλέποντας την διεθνοποίηση του αγώνας άρχισαν μια εκστρατεία συκοφάντησης της ταινίας L’ Amour et la Revolution, αλλά και της παρουσίας γάλλων εθελοντών και αλληλέγγυων του αγώνα μας. Εκτός από άφρονες είναι και ανιστόρητοι· η αλληλεγγύη των λαών είναι άρρηκτα δεμένη με την μεγάλη ελληνική επανάσταση του 1821 (φιλέλληνες) αλλά και τις επαναστάσεις του τόπου μας για την αποτίναξη της οθωμανικής τυραννίας και της απελευθέρωσης της Κρήτης και την ένωση με την Ελλάδα.

Η επανάσταση του 1866 ξεκίνησε με την κατάργηση των προνομίων που πρόβλεπε το  Χάττ ι Χουμαγιούν και την άρνηση των μοναστηριών και της τοπικής εκκλησίας να συνεισφέρουν με το 1/3 των εισοδημάτων τους για την εκπαίδευση των χριστιανοπαίδων της Κρήτης. Οι επαναστατικές κινήσεις αρχίζουν τον Αύγουστο του 1886.

Με ψήφισμα της η Γενική Συνέλευση των Κρητών, στις 21 Αυγούστου 1866 κήρυξαν την κατάλυση της τούρκικης εξουσίας και την «ἀδιάσπαστον καί παντοτεινή ἕνωσιν τῆς Κρήτης καί πάντων των ἐξαρτημάτων αὐτῆς μετά τῆς Μητρός Ἑλλάδος» και αναθέτει την εκτέλεση του ψηφίσματος στη ανδρεία του κρητικού λαού, στη βοήθεια των ομογενών και των φιλελλήνων. Πριν ακόμη από την εθελοθυσία του Αρκαδίου πολλοί εθελοντές από την Ελλάδα αλλά και από άλλες χώρες της Ευρώπης και της Αμερικής έσπευσαν με την φυσική τους παρουσία να βοηθήσουν τους εξεγερμένους Κρητικούς (ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ 2015: 18). Από τους πρώτους που έφτασαν είναι ο γάλλος, καθηγητής τότε και μετέπειτα από τους ηγέτες της Παρισινής κομούνας του 1871, μπλανκιστής επαναστάτης Γουσταύος Φλουράνς· επιστολή της Επιτροπής Αθήνας προς την Κρητική Συνέλευση αναφέρει «…ἔχει δέ μεθ’ ἐαυτοῦ ὡς σᾶς ἐγράψαμεν καί Γάλλους καί Οὔγγρους καί Πολωνούς καί Ἐλβετούς ἀξιωματικούς καί στρατιώτας» (ΚΑΛΛΙΒΡΕΤΑΚΗΣ 1998: 104-106).

           

Στην Ιταλία ο στρατηγός Γαριβάλδη εκδήλωσε το έμπρακτο ενδιαφέρον του για το κρητικό ζήτημα οργανώνοντας επιτροπές, συλλέγοντας χρήματα και όπλα για τον αγώνα των Κρητών σε πολλές ιταλικές πόλεις και ζητώντας από τους ιταλούς ερυθροχίτωνες να μεταβούν εθελοντικά να πολεμήσουν στο πλευρό των επαναστατών (ΚΑΛΛΙΒΡΕΤΑΚΗΣ 1986). Μαζί με τους γαριβαλδινούς εθελοντές ήρθαν στην Κρήτη Βόσνιοι Μαυροβούνιοι, Πρώσσοι, Βρετανοί και αμερικάνοι εθελοντές αλλά και κάποιοι αμφιλεγόμενοι όπως ο γνωστός γάλλος Jules  Anemos. Ένας ονομαστός αναρχικός, που δραστηριοποιήθηκε σε όλες σχεδόν τις Κρητικές επαναστάσεις, αλλά και στον ευρύτερο Ελλαδικό χώρο, ο Ιταλός Amilcare Cipriani έφτασε μαζί με τους Γαριβαλδινούς . Την  ίδια χρονική περίοδο συναντάμε αρκετούς εθελοντές στην περιοχή όπως τους Πουανσώ, Ανεμός, Αρντεμάνι κτλ. Από τότε γίνεται πιστός σύντροφος του Γάλλου φιλέλληνα Φλουράνς. Εδώ αξίζει να σημειώσουμε ότι μέσα στη Διεθνή Ένωση Εργατών, που δημιουργόνταν , ένας ακόμη παράγοντας για την διαίρεση μεταξύ μαρξιστών και μπακουνικών ήταν το Κρητικό ζήτημα, οι μαρξιστές δεν ήθελαν τον διαμελισμό της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.

        Το πνεύμα της εποχής ήταν ότι απέναντι στην Ιερά Συμμαχία των Ηγεμόνων θα πρέπει να ορθωθεί η Ιερή Συμμαχία των Λαών. Κάθε επανάσταση, σ’ οποιοδήποτε μέρος της γής είναι μια μάχη του πανανθρώπινου αγώνα για ελευθερία. Η αλληλεγγύη είναι στενά δεμένη με τους αγώνες του ανθρώπου για αξιοπρέπεια και προκοπή (ΤΖΟΥΡΑΣ 2017). Το κείμενο του Βίκτωρος Ουγκό για την αλληλεγγύη στην Κρητική επανάσταση είναι ενδεικτικό «Ἐσεῖς οἱ σημερινοί καταδυναστευόμενοι θά εἶστε οἱ μελλοντικοί νικητές. Νά ἐπιμείνετε. Ἀκόμη κι ἄν πνίξουν τή φωνή σας, ἐσεῖς θά θριαμβεύσετε… …Τό Κρητικό ζήτημα ἔχει πιά τεθεῖ. Θά βρεῖ τή λύση του, καί θά λυθεῖ ὅπως ὅλα τα ζητήματα τούτου τοῦ αἰώνα, μέ γνώμονα την ἀπελευθέρωση». (ΚΑΛΛΙΒΡΕΤΑΚΗΣ 1998: 140).

          Η ονομασία του Γουσταύου Φλουράνς πολίτη της Κρήτης είναι ενδεικτική του πνεύματος της αλληλεγγύης. Η αποστολή Κρητών βουλευτών στην Αθήνα την άνοιξη του 1868 στην οποία συμπεριλαμβανόταν και ο Φλουράνς ήταν η αφορμή για να τον απελάσουν από την Αθήνα, όταν έφτασε, με παρέμβαση των πρέσβεων της Αγγλίας και της Γαλλίας και προσωπική απόφαση του πρωθυπουργού Βούλγαρη (ΚΑΛΛΙΒΡΕΤΑΚΗΣ 1998: 224-229).

           Από τότε μέχρι σήμερα, σε διάφορες χρονικές στιγμές και σε όποιο μέρος του κόσμου υπήρξαν και υπάρχουν άνθρωποι που αγωνίζονται για την ζωή και την ελευθερία τους, συνεχίζεται αυτή η ανιδιοτελής παράδοση της έμπρακτης αλληλεγγύης και προσφοράς από οπαδούς του διεθνούς εργατικού, οικολογικού και ελευθεριακού κινήματος κάτω από δύσκολες συνθήκες. Η αλληλεγγύη, η συνεργασία και οι κοινοί αγώνες δεν έχουν σύνορα και είναι μονόδρομος για να ακυρωθούν τα παράλογα φαραωνικά, σπάταλα και καταστροφικά σχέδια και έργα.  

Βιβλιογραφία

      ΚΑΛΛΙΒΡΕΤΑΚΗΣ 1986: Καλλιβρετάκης Λεωνίδας Οι Γαριβαλδινοί στην κρητική επανάσταση του 1866, περ. ΤΑ ΙΣΤΟΡΙΚΑ, τόμος τρίτος τεύχος 5, Ιούνιος 1986.

      ΚΑΛΛΙΒΡΕΤΑΚΗΣ 1998: Καλλιβρετάκης Λεωνίδας(1998) Η ζωή και ο θάνατος του Γουσταύου Φλουράνς, εκδ. ΜΙΕΤ, Αθήνα.

     ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ 2015: Παπαϊωάννου Γ. Απόστολος (2015)  Η Μεγάλη Κρητική Επανάσταση (1866-69) Μανόλης Σκουλάς (1845-1866) ο πυρπολητής της Μονής Αρκαδίου, Ανώγεια.

      ΤΖΟΥΡΑΣ 2017: Τζούρας Βασίλης Αναπαραστάσεις του ολοκαυτώματος Αρκαδίου στην Κρήτη, στην ελεύθερη Ελλάδα και στην Ιταλία και η εθνική ενοποίηση της Ιταλίας σελ. 199-224 στο περ. ΝΕΑ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΚΡΗΤΗ, περ. Γ’, τχ. 35, 2017, Ρέθυμνο.

ΥΓ. Οι φωτογραφίες προέρχονται απο το βιβλίο του Λ. Καλλιβρετάκη Γουσταύος Φλουράνς

Δημ. Σάββας "Μοίρες από την Κοινότητα στον Δήμο"

Την Κυριακή 22 Απριλίου στα πλαίσια των εγκαινίων της Βιβλιοθήκης στις Μοίρες παρουσιάζεται το βιβλίο του αξιόλογου πνευματικού ανθρώπου και εξ αγχιστείας Μοιριανού Δημήτρη Σάββα ΜΟΙΡΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΣΤΟΝ ΔΗΜΟ. Ο Δημήτρης έχει ασχοληθεί όσο λίγοι με την νεότερη τοπική ιστορία και την πολτιτιστική πρόοδο του τόπου. Ο συγγραφέας, εκτός από την τιμή που μου έκανε να προλογίσει το βιβλίο μου για το το Πρακτικό Γεωργικό Σχολείο Μεσαράς, με τίμησε με την εμπίστοσύνη του για μιά πρώτη ανάγνωση των χειρογράφων του βιβλίου του για τις Μοίρες. Τον ευχαριστώ και για τα δυό. Παραθέτω ένα απόσπασμα πού αναφέρεται στο Μοιριανό παζάρι.

 

ΤΟ ΠΑΖΑΡΙ  ΣΤΙΣ ΜΟΙΡΕΣ

«Ήταν δύσκολα παιδί μου εκείνα τα χρόνια. Πόλεμοι, στερήσεις, βάσανα, κακουχίες, φτώχεια και κακομοιριά. Έπρεπε όμως να επιβιώσουμε, να ζήσουμε κι εμείς και τα παιδιά μας. Θαρρείς ήταν εύκολο πράγμα; Δεν υπήρχαν οι σημερινές ανέσεις, η τωρινή πρόοδος και εξέλιξη. Όμως δόξα το Θεό μεγαλώσαμε, ζήσαμε κι εμείς και τα παιδιά μας[1]»

             Κάπως έτσι θέλησε να με «προσγειώσει» στην αλλοτινή σκληρή και πέτρινη πραγματικότητα εκείνων των χρόνων ο μακαρίτης ο παππούς μου, ο πατέρας του πεθερού μου, Γεώργιος Ζαχαριουδάκης ή Ζαχαριάς, όπως οι περισσότεροι τον γνώριζαν. Μου μιλούσε συχνά για τα βάσανα και τους κόπους, για τις δυσκολίες εκείνης της πραγματικά πέτρινης εποχής. Τότε που με το γαϊδουράκι έπρεπε να μεταφερθούν τα εμπορεύματα από τα γύρω χωριά, για να πουληθούν στις Μοίρες. Ο παππούς μου έμενε στα Πηγαϊδάκια και προτού εγκατασταθεί στις Μοίρες, κάτι που έγινε μεταπολεμικά, έπρεπε με το γαϊδουράκι με τις εντολές του πατέρα του, του «κύρη» του όπως έλεγε, να μεταφέρει κάθε Σάββατο, βαθιά χαράματα, τις μυζήθρες και τα τυριά από το χωριό του, τα Πηγαϊδάκια στις Μοίρες. Εκεί γινόταν το παζάρι και έπρεπε να τα πουλήσει. Τα υπόλοιπα τα γύριζε στο χωριό. Δεν ήταν ο μόνος ! Και άλλοι συνομήλικοί του έκαναν το ίδιο, πουλώντας ο καθένας ό,τι έβγαζε.

Ο θεσμός του Μοιριανού παζαριού ήταν κάτι σημαντικό. Από τότε που οι Μοίρες ήταν το εμπορικό κέντρο της περιοχής. Κάθε Σάββατο η πόλη των Μοιρών αποκτούσε και αποκτά ένα διαφορετικό χρώμα, μια όψη όχι και τόσο συνηθισμένη. Καταφθάνουν λογής λογής επισκέπτες, παλιότερα με τα ζώα τους, σήμερα με τα αυτοκίνητά τους, για να δουν,  να περπατήσουν μα και να αγοράσουν.

Η ανομβρία στη Μεσαρά τον χειμώνα του 1579-1580

Ο ιστορικός ερευνητής του Ινστιτούτου Νεοελληνικών σπουδών του ΕΙΕ Κώστας Τσικνάκης δημοσίευσε στη εφημερίδα ΑΝΤΙΛΑΛΟΣ την 18 Μαρτίου 2018, την αναφορά σε κατάστιχο της μονής Απεζανών για ανόμβρία και σε παλαιότερες εποχές.

πηγή: εφημ. ΑΝΤΙΛΑΛΟΣ

Μεσαρίτες Μακεδονομάχοι 1903-1908

Με πρωτοβουλία της Τοπικής Εκκλησίας τιμήθηκαν σήμερα για πρώτη φορά στον τόπο μας, οι Μεσαρίτες Μακεδονομάχοι. Οι αγωνιστές που έδωσαν το αίμα τους για την απελευθέρωση της Μακεδονίας. Μια θυσία που στις μέρες μας αποκτά μεγαλύτερη αξία Το πρωί στον Ιερό Ναό Αγίου Νεκταριου Μοιρών τελέστηκε Αρχιερατική Θεία Λειτουργία Ιερουργούντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Γορτύνης και Αρκαδίας κ.κ. Μακαρίου, παρουσία του Δημάρχου Φαιστού κ. Γιώργου Αρμουτάκη, εκπροσώπων των Στρατιωτικών Αρχών της περιοχής μας και του Διευθυντή της Βικελαίας Δημοτικής Βιβλιοθήκης κ. Δημήτρη Σάββα, ο οποίος και μίλησε για τους Μεσαρίτες Μακεδονομάχους.

Το παρακάτω κείμενο είναι του συντ. δάσκαλου Δαμιανάκη Γεώργιου και οι φωτογραφίες από το e-mesara:

 ΜΑΚΕΔΟΝΟΜΑΧΟΙ ΑΠΟ ΤΗ ΜΕΣΑΡΑ 1903-1909

Την Κυριακή  18-3-2018 η Ι. Μ. Γορτύνης και Αρκαδίας τίμησε τους  Μεσσαρίτες  Μακεδονομάχους 1903- 1909. Οι εφημέριοι  είχαν πάρει  εντολή να καταγράψουν   τους Μακεδ/χους των ενοριών τους και τα στοιχεία να τα φέρουν στα Γραφεία της I.Μητρόπολης. Έγιναν φιλότιμες προσπάθειες και μαζεύτηκαν, από μαρτυρίες συγγενών, από βιβλία κ.λ.π. αρκετά στοιχεία. Επειδή ρωτήθηκα σχετικά, θα ήθελα να σας πληροφορήσω τα παρακάτω:

ΟΙ πρόγονοί μας, αφού κατάφεραν ύστερα από μακροχρόνιες και αιματηρές επαναστάσεις κατά των Τούρκων να γίνει η Κρήτη «Πολιτεία Αυτόνομη», θεώρησαν ιερό καθήκον να τρέξουν σε βοήθεια, όπου κινδύνευε το ελληνικό στοιχείο με αφανισμό. Αρχές του 1900 το Βουλγαρικό Κομιτάτο,  μέσα στην Τουρκοκρατούμενη περιοχή της Μακεδονίας, έκανε προσπάθεια αφανισμού του ελληνικού πληθυσμού. Στην ελεύθερη, τότε, Ελλάδα, άρχισαν να οργανώνονται μυστικές ανταρτικές ομάδες και να μπαίνουν κρυφά στη Μακεδονία. Οι ομάδες αυτές, που στην πλειοψηφία τους είχαν ΚΡΗΤΙΚΟΥΣ,  πήγαν να βοηθήσουν τους ντόπιους στην αντιμετώπιση των Κομιτατζήδων. Η προσπάθεια αυτή κράτησε 5 περίπου χρόνια  (1903-1908) και ονομάστηκε  «ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΣ ΑΓΩΝΑΣ».