Μεσαρίτες Μακεδονομάχοι 1903-1908

Με πρωτοβουλία της Τοπικής Εκκλησίας τιμήθηκαν σήμερα για πρώτη φορά στον τόπο μας, οι Μεσαρίτες Μακεδονομάχοι. Οι αγωνιστές που έδωσαν το αίμα τους για την απελευθέρωση της Μακεδονίας. Μια θυσία που στις μέρες μας αποκτά μεγαλύτερη αξία Το πρωί στον Ιερό Ναό Αγίου Νεκταριου Μοιρών τελέστηκε Αρχιερατική Θεία Λειτουργία Ιερουργούντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Γορτύνης και Αρκαδίας κ.κ. Μακαρίου, παρουσία του Δημάρχου Φαιστού κ. Γιώργου Αρμουτάκη, εκπροσώπων των Στρατιωτικών Αρχών της περιοχής μας και του Διευθυντή της Βικελαίας Δημοτικής Βιβλιοθήκης κ. Δημήτρη Σάββα, ο οποίος και μίλησε για τους Μεσαρίτες Μακεδονομάχους.

Το παρακάτω κείμενο είναι του συντ. δάσκαλου Δαμιανάκη Γεώργιου και οι φωτογραφίες από το e-mesara:

 ΜΑΚΕΔΟΝΟΜΑΧΟΙ ΑΠΟ ΤΗ ΜΕΣΑΡΑ 1903-1909

Την Κυριακή  18-3-2018 η Ι. Μ. Γορτύνης και Αρκαδίας τίμησε τους  Μεσσαρίτες  Μακεδονομάχους 1903- 1909. Οι εφημέριοι  είχαν πάρει  εντολή να καταγράψουν   τους Μακεδ/χους των ενοριών τους και τα στοιχεία να τα φέρουν στα Γραφεία της I.Μητρόπολης. Έγιναν φιλότιμες προσπάθειες και μαζεύτηκαν, από μαρτυρίες συγγενών, από βιβλία κ.λ.π. αρκετά στοιχεία. Επειδή ρωτήθηκα σχετικά, θα ήθελα να σας πληροφορήσω τα παρακάτω:

ΟΙ πρόγονοί μας, αφού κατάφεραν ύστερα από μακροχρόνιες και αιματηρές επαναστάσεις κατά των Τούρκων να γίνει η Κρήτη «Πολιτεία Αυτόνομη», θεώρησαν ιερό καθήκον να τρέξουν σε βοήθεια, όπου κινδύνευε το ελληνικό στοιχείο με αφανισμό. Αρχές του 1900 το Βουλγαρικό Κομιτάτο,  μέσα στην Τουρκοκρατούμενη περιοχή της Μακεδονίας, έκανε προσπάθεια αφανισμού του ελληνικού πληθυσμού. Στην ελεύθερη, τότε, Ελλάδα, άρχισαν να οργανώνονται μυστικές ανταρτικές ομάδες και να μπαίνουν κρυφά στη Μακεδονία. Οι ομάδες αυτές, που στην πλειοψηφία τους είχαν ΚΡΗΤΙΚΟΥΣ,  πήγαν να βοηθήσουν τους ντόπιους στην αντιμετώπιση των Κομιτατζήδων. Η προσπάθεια αυτή κράτησε 5 περίπου χρόνια  (1903-1908) και ονομάστηκε  «ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΣ ΑΓΩΝΑΣ».

Το 1912 ,  Ελλάδα-Βουλγαρία- Σερβία- Μαυροβούνιο, αρχίζουν πόλεμο κατά της Τουρκίας. Το 1913 η Βουλγαρία στρέφεται κατά της Ελλάδας και Σερβίας. Αυτοί οι πόλεμοι ονομάστηκαν «ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ». Πολλοί Κρήτες Μακεδονομάχοι, πήραν μέρος κα διακρίθηκαν στους Βαλκανικούς Πολέμους. Σε αυτούς τους αγώνες, αρκετές χιλιάδες θυσιάστηκαν  ή έμειναν ανάπηροι, πολεμώντας τους Τούρκους  και τους Βούλγαρους.

Το 1929, το Ελληνικό κράτος με το Νόμο 4413, ΦΕΚ 316/28-2-1929, ορίζει επιτροπή, που καλεί τους Μακεδονομάχους  και τους συγγενείς των πεσόντων να δηλώσουν τα στοιχεία τους, για να συγκροτηθεί επετηρίδα (κατάλογος) με τα ονόματά τους. Όσοι  γραφτούν  στον κατάλογο, θα είναι δικαιούχοι  ηθικών και υλικών αμοιβών(παράσημα, συντάξεις κ.λ.π)από την Πολιτεία, ή θα έχουν ευνοϊκότερη μεταχείριση, σε υποθέσεις τους στη Δημόσια Διοίκηση. Το 1936 με τον Αναγκαστικό Νόμο 76/1936,ΦΕΚ 389/Α/1936, συστήνεται επιτροπή, που εξετάζει ξανά τους καταλόγους των Μακεδονομάχων, γιατί υπήρχαν ονόματα χωρίς τα απαιτούμενα δικαιολογητικά.

Από αυτό τον πίνακα ο συγγραφέας ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΑΝΤΑΚΑΣ, έχει πάρει τα ονόματα 532 Κρητών Μακεδονομάχων  και τα έχει ,κατά αλφαβητική σειρά στο τέλος του βιβλίου του «Μακεδονικός  Αγώνας».

Από τη μελέτη αυτού του καταλόγου, διαπίστωσα ότι:

Στους 532 Κρητικούς. Οι 363 αγωνιστές ήταν από το νομό Χανίων. Οι 51 από το νομό Ρεθύμνου. Οι 76 από το νομό Ηρακλείου. ΟΙ 2 από το νομό Λασιθίου.

                                     Επειδή,

40 ονόματα είναι χωρίς διεύθυνση , μόνο με τη λέξη ΚΡΗΤΗ, και επειδή οι 24 από τους 76 του νομού Ηρακλείου είναι μόνο με τη διεύθυνση Ηράκλειο, σας παραθέτω παρακάτω όλα τα ονόματα. Αν κάποιος διαπιστώσει πως, ένας γνωστός ή συγγενής του είναι σε αυτούς χωρίς διεύθυνση, μπορεί να το δηλώσει στον εφημέριό του και αυτός στον αρμόδιο της Ι.Μ.Γ.και Αρκαδίας.  Όπως πληροφορήθηκα θα υπάρχει μέριμνα για συμπληρωματική εγγραφή στη μαρμάρινη πλάκα, που στήθηκε στον Ι.Ν.Αγίου Νεκταρίου στις Μοίρες. Πρέπει να πω ότι εντόπισα κάποιους Μεσαρίτες αγωνιστές , που είχαν γραφεί με λανθασμένα στοιχεία . Διορθώθηκαν και μπήκαν στη λίστα από τον Πρωτοσύγγελο της Ι.Μητρόπολης. Επίσης πρέπει να πούμε ότι, υπήρξαν αρκετοί Μακεδονομάχοι που, δεν ήθελαν να καταθέσουν δικαιολογητικά ή δεν ενημερώθηκαν για να μπουν στην επετηρίδα.

Σύμφωνα με τον Αναγκαστικό Νόμο 76/1936 και το Νομοθετικό Διάταγμα 4185/1961, οι  Μακεδονομάχοι  Μεσαράς κ.λ.π. είναι:

ΠΕΤΡΟΚΕΦΑΛΙ

1. Μπισταγιανάκης Αριστείδης του Νικολάου, εθελοντής οπλίτης. 2.Τεριζάκης Εμμανουήλ του Ιωάννου, εθελοντής οπλίτης. 3.Μπισταγιανάκης Ηρακλής του Ιωάννου, εθελοντής οπλίτης. Πολέμησε στο «Μ.Α.», πήγε σους Βαλκανικούς Πολέμους 1912-13 σαν εθελοντής στρατιώτης. Έμεινε εθελοντής στρατιώτης του Χριστού, στο Άγιο Όρος, από  το 1913 μέχρι το 1930 όπου και πέθανε με το καλογερικό όνομα Ησύχιος στη Ι.Μ.Βατοπεδίου.( Ο Ησύχιος δεν αναφέρεται στην επετηρίδα του βιβλίου του Μάντακα.)

ΠΟΜΠΙΑ

1.Βενέτικος Αντώνιος του Μηνά, εθελοντής οπλίτης.(Διεύθυνση αναφέρεται μόνο Ηράκλειο στο βιβλίο του Γ.Μάντακα.)      

2.Κατεχακης Γεώργιος(Ρούβας) ,από Πλάτανο Καινουργίου γεννηθείς στην Πόμπια, εθελοντής και οργανωτής σώματος εθελοντών.                                                                                                         3.Κατεχάκης Κων/νος του Ευσταθίου, εθελοντής οπλίτης ( Πόμπια ή Πλάτανος;).                                                                       

4.Κωστανταράκης Αριστείδης, εθελοντής ομαδάρχης. Φονεύθηκε στη Χαλκιδική  3-5-1906.                                                                               5.Λυδάκης  Γεώργιος ,εθελοντής οπλίτης .                                           6.Μανουσέλης Γεώργιος του Μανούσου, εθελοντής οπλίτης.                 

7.Μπουμπούρης Ιωάννης του Εμμ. , εθελοντής οπλίτης.                   

8.Ντοβλετάκης Μιλτιάδης  ,εθελοντής οπλίτης.                                9.Παπαγγελάκης Στυλιανός του Γεωργίου,  εθελοντής οπλίτης.      

10.Πιταράκης Ιωάννης του Εμμ. ,εθελοντής οπλίτης.                   11.Φουντουλάκης Μιχαήλ ,εθελοντής οπλίτης.                              12.Τζανάκης Γεώργιος, εθελοντής οπλίτης. Φονεύθηκε στα Ασπρόγεια  στις 22-6-1906.                                                                       

13.Τζανάκης Ιωάννης του Δημοσθένους , εθελοντής οπλίτης.     

14.Τσακιράκης Εμμανουήλ του Γεωργίου, εθελοντής οπλίτης.      

15.Τζαρδής Ιωάννης του Γεωργίου, εθελοντής οπλίτης.

ΦΑΝΕΡΩΜΕΝΗ                                                                    Στεφανουδάκης ή Βροντάς Γεώργιος τ. Κων/νου, εθελοντής οπλίτης.( Είναι γραμμένος δύο φορές στο βιβλίο του Μάντακα.)

ΚΑΣΤΕΛΛΙ  ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΟΥ                                                                                                        1.Καμηλάκης Γεώργιος , εθελοντής ομαδάρχης.  Απαγχονίστηκε στο Μοναστήρι στις 20-5-1907.                                                                        2.Ξύδης Γεώργιος , εθελοντής ομαδάρχης.

ΠΑΝΑΣΣΟΣ

Δαμιανάκης Γιάννης, εθελοντής οπλαρχηγός Β΄τάξεως (Τραυματίας).

ΓΡΗΓΟΡΙΑ

1. Λενακάκης Ιωάννης του Πέτρου, εθελοντής οπλίτης.                    2.Σαριδάκης Εμμανουήλ ή Γαγκιόλης, εθελοντής οπλίτης. (Ο Σαριδάκης είναι γραμμένος, λάθος , με καταγωγή Γρηγοριανά Χανίων και ο Λενακάκης -Λεκανάκης στο βιβλίο του Μάντακα.)

ΠΛΩΡΑ

Μακράκης Μιχαήλ, εθελοντής οπλίτης.

ΜΟΙΡΕΣ

Τζωρτζακάκης Μιχαήλ του Αντωνίου, εθελοντής οπλίτης.

 ΣΙΒΑΣ

Γεωργουλάκης Εμμανουήλ, εθελοντής οπλίτης. Φονεύθηκε στο Πέτροβο το 1904.

ΧΑΡΑΚΑΣ

Καστελάκης Ιωάννης του Γεωργίου, εθελοντής οπλίτης.

ΖΑΡΟΣ

Παπαδάκης Νικόλαος του Δημητρίου, εθελοντής οπλίτης.

ΒΟΡΡΙΖΑ  (Οι 2εθελοντές δεν αναφέρονται στο βιβλίο του Μάντακα)

1. φραγκιαδάκης Εμμανουήλ (Καπαρός) Εξόριστος με νόμο του Ύπατου Αρμοστή Κρήτης στη Μακεδονία, ζήτησε να συμμετάσχει στον αγώνα όπου και διακρίθηκε.                                                             

2. Βεϊσάκης Εμμανουήλ (Μανουσομανόλης). Πήγε 16 χρονών εθελοντής.

        

 ΟΙ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΕΙΝΑΙ ΧΩΡΙΣ ΠΛΗΡΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ,

 (μόνο ΗΡΑΚΛΕΙΟ)

1)Αλεξάκης ή Αλέξης Γεώργιος, εθελοντής οπλίτης. 2) Βαρδάκης  Δημήτριος του Εμμ., εθελοντής ομαδάρχης 3)Δημάκης Παντελής του Δημητρίου,εθελοντής οπλίτης. 4) Θεοδωράκης Ιωάννης, εθελοντής  ομαδάρχης. 5) Κανετάκης ή Τζουλάκης Νικόλαος, εθελοντής οπλίτης. 6) Καπώνης ή Τσιγκουνάκης Ιωάννης εθελοντής  ομαδάρχης. 7) Καρνακός Γεώργιος του Ιωάννου, εθελοντής  οπλίτης.  8)Κατσιρδάκης ή Χατζηδάκης Ιωάννης επαρχία  Καινουργίου, εθελοντής οπλίτης.   9) Κορνάρος  Γεώργιος του Ιωάννου, εθελοντής οπλίτης.  10) Λιανδράκης  Δημήτριος, εθελοντής οπλίτης. Φονεύθηκε στο Περιστέρι 7-6-1907.  11) Μαρής Ιωάννης του Νικολάου, εθελοντής οπλίτης. 12) Μηλιαράς Ιωάννης του Παύλου, εθελοντής οπλίτης.  13) Μη(υ)λωνάκης  Εμμανουήλ, εθελοντής οπλίτης. 14) Μιχαλάκης Ανδρέας,  εθελοντής οπλίτης. Φονεύθηκε στο Στρέμπενον 29-5-1907. 15)Μουργιαννάκης Ευθύμιος του Γεωργίου, εθελοντής οπλίτης (Λοχαγός ε.α.).            16) Ξενάκης Γεώργιος του Ιωάννου, εθελοντής οπλίτης. 17)Παπαδογιαννάκης Ιωάννης του Νικολάου, εθελοντής οπλίτης (Πόμπια;…). 18) Παυλάκης Εμμανουήλ του Μιχαήλ, εθελοντής οπλίτης.  19) Σαββάκης Μιχαήλ του Νικολάου, εθελοντής οπλίτης. 20) Σαριδάκης Γεώργιος , εθελοντής οπλίτης. Φονεύθηκε στο Λεχοβο 1-11-1906. 21) Ταμιωλάκης Ιωάννης του Δημητρίου, εθελοντής οπλίτης. 22) Τσαντηράκης Γεώργιος του Αντωνίου, εθελοντής  οπλίτης. 23) Τζουλάκης Λεωνίδας, εθελοντής πράκτορας Γ΄τάξεως. 24) Τσαβέλλας Γεώργιος του Στυλιανού, εθελοντής ομαδάρχης.

ΟΙ ΠΑΡΑΚΑΤΩ  ΑΝΑΦΕΡΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΟΠΟ ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ         (μόνο  ΚΡΗΤΗ)

1)  Αναγνωστάκης Ανδρέας του Νικολάου, εθελοντής οπλίτης.                   2) Αναλαμπιδάκης Εμμανουήλ, εθελοντής οπλίτης. 3)Βλάχβεης Στέργιος του Ιωάννου, εθελοντής οπλαρχηγός Α΄τάξεως. 4) Γαμπαδάκης ή Κοντογιάννης Ιωάννης, εθελοντής  οπλίτης.  5) Γάσπαρης η Γασπαράκης Αντώνης, εθελοντής οπλίτης. 6)Γεωργουλάκης Γεώργιος τουΣτυλιανού, εθελοντής ανεγνωρισμένος οπλαρχηγός Β΄τάξεως (Υπολοχαγός ε.α.). 7)Γιανναράκης Απόστολος, εθελοντής οπλίτης. 8) Γιαννουράκης Ανδρέας, εθελοντής οπλίτης. Φονεύθηκε στη Σέλισα την 21-3-1906 .   9) Δρακάκης Εμμανουήλ, εθελοντής οπλίτης. Φονεύθηκε στο Γκορνίτσοβο  17-8-1906.  10) Καζαφάκης Μιχαήλ εθελοντής  οπλίτης. Φονεύθηκε στο Στρέμπετο 29-5-1906. 11) Καραβίτης Αντώνιος, εθελοντής  οπλίτης.  12) Κατωφέρης Γεώργιος, εθελοντής οπλίτης. Φονεύθηκε στο Μορίχοβο 8-6-1906. 13) Κουγκάκης Δημήτριος,  εθελοντής οπλίτης.                                      14) Μαραγκάκης Δημήτριος, εθελοντής  οπλίτης. Φονεύθηκε  στη Νάουσα. 15) Μαριδάκης Ευάγγελος, εθελοντής  ομαδάρχης. 16) Μαραβελάκης Γεώργιος, εθελοντής οπλίτης. 17) Μαρκοδημητράκης  Λεωνίδας, εθελοντής  οπλίτης. Φονεύθηκε στη Πρεκοπάνα 23-4-1906. 18) Μιχαλογεωργάκης Κωνσταντίνος, εθελοντής  οπλίτης.  Φονεύθηκε στο Στρέμπενον 29-5-1907. 19) Μπιρναδάκης  Δημήτριος, εθελοντής  οπλίτης.  20) Νικηφοράκης Βασίλειος. εθελοντής οπλίτης. Φονεύθηκε στην Πρεκοπάνα την  21-3-1906. 21) Ντερμιτζάκης Γεώργιος του Μιχ., εθελοντής οπλίτης. 22) Παπαδάκης Αντώνιος, εθελοντής Οπλίτης. 23) Ποντικάκης Γεώργιος, εθελοντής οπλίτης. 24) Σεραφάκης Γεώργιος, εθελοντής  οπλίτης.  Φονεύθηκε στο Ιβένικ Μοναστηρίου στις 20-3-1906.  25) Σκουκάκης Γεώργιος του Ιωάννου, εθελοντής πράκτορας Β΄ τάξεως. 26)Σουρσιδάκης Σταύρος,  εθελοντής οπλίτης. Φονεύθηκε στο Στρέμπενον  στις 29-5-1906. 27) Σταυρουλάκης Εμμανουήλ , εθελοντής οπλίτης.                                   28) Στρατουδάκης Ιωάννης, εθελοντής ομαδάρχης. 29) Στρατουδάκης Ιωάννης εθελοντής οπλίτης. Φονεύθηκε στη Νεβέσκα. 30) Σφακιανάκης Εμμανουήλ, εθελοντής οπλίτης. 31)Τουλάκης Λάζαρος,  εθελοντής οπλίτης. 32)Τσιγκουνάκης  Δημήτρης, εθελοντής οπλίτης. Φονεύθηκε στο Ράκοβο.  33)Φιωτάκης Στυλιανός του Νικολάου, εθελοντής ομαδάρχης, (Φονεύθηκε;….  ). 34) Φουρναράκης  ή Μιχελάκης Νικόλαος, εθελοντής οπλίτης. 35)Φραγκάκης Μιχαήλ του Γεωργίου, εθελοντής οπλίτης. 36) Χαλιμαδάκης Νικόλαος του Στυλιανού, εθελοντής οπλίτης. 37)Χατζηδάκης Μιχαήλ, εθελοντής οπλίτης. Φονεύθηκε στο Ίβενικ στις 29-5-1906. 38)Χατζηδάκης Σωτήριος, εθελοντής οπλίτης. 39) Χρηστάκης Αντώνιος, εθελοντής οπλίτης.  40)Χρηστάκης Αργύριος του Χρήστου, οργανωτικός πράκτορας Γ΄τάξεως.                                  

Πετροκεφάλι, Μάρτιος-2018

      Γεώργιος Δαμιανάκης