Γυμνάσιο Μοιρών και Πολυτεχνείο

Ο Μοιριανός Γεώργιος Μ. Πατεράκης,  Δρ Παν. Ιωαννίνων και τέως Σχολικός Σύμβουλος Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, αυτόπτης μάρτυρας των γεγονότων που διαδραματίστηκαν στις Μοίρες τις μαύρες μέρες μετά την εισβολή στο Πολυτεχνείο προλογίζοντας το βιβλίο "Μαύρες ημέρες δικτατορίας στη Μεσαρά", γράφει:

 Στην εκρηκτική ατμόσφαιρα των γεγονότων του Πολυτεχνείου, η άστοχη παρατήρηση της καθηγήτριας στους μαθητές της Ε΄ τάξης του Γυμνασίου Μοιρών, πως «…μόνο με στρατιωτικό νόμο ησυχάζεται εσείς…» αποτέλεσε θρυαλλίδα ανάφλεξης για έντονες συζητήσεις, προβληματισμό και αντιδράσεις, γύρω από το καυτό θέμα των ανθρώπινων δικαιωμάτων, της ελευθερίας και την τυραννία.

            Ευαισθητοποιημένοι από τα γεγονότα της περιόδου και ανάστατοι οι μαθητές από την πρόκληση, προβάλ­λουν αντιρρήσεις, συζητούν έντονα, συσκέπτονται, και αποφασίζουν να αντιδράσουν, σε συμπαράσταση προς τους φοιτητές των γεγονότων του Πολυτεχνείου. Οι σκέψεις και ιδέες τους γίνονται πράξεις το ίδιο απόγευμα. Οργανώνουν συνεργείο, γράφουν χειρόγραφα συνθήματα, πάνω σε πρόχειρα φύλλα χαρ-τιού, τα οποία σκορπούν στο προαύλιο χώρο του γυμνασίου, το βράδυ της Κυριακής.

            Επί πλέον σπεύδουν και γράφουν με μπλε μπογιά και μεγάλα γράμματα στους τοίχους : « ΚΑΤΩ Η ΧΟΥΝΤΑ – ΚΑΤΩ Ο ΦΑΣΙΣΜΟΣ – 114 ».

           
Το πρωί της Δευτέρας 20 Νοεμβρίου 1973, βρίσκει το Γυμνάσιο σε αναστάτωση από το διαμορφωμένο τοπίο, από τις σκόρπιες γραπτές προκηρύξεις στην αυλή και τα γραμμένα στους τοίχους συνθήματα. Αινιγματική η μαθητική ατμόσφαιρα από μυημένους ή μη μαθητές. Αμηχανία στο Σύλλογο των καθηγητών, που παρακάμπτοντας την παιδαγωγική του δυνατότητα διαχείρισης της κρίσης, σπεύδει ν’ απο­σείσει από πάνω του ευθύνες. Έντρομοι οι καθηγητές καλούν την αστυνομία η οποία ειδο­ποιεί τον Φρούραρχο Μοιρών. Κλιμάκιο της Ασφαλείας με επικεφαλής ταγματάρχη κατέφ­θασε σε μία ώρα περίπου, από το Ηράκλειο, που άρχισε τη διεξαγωγή των ανα-κρίσεων με συνοπτικές διαδικασίες. Βιαστικά και πιεστικά ανέκρινε υπό­πτους. Γρήγορα επεσήμανε τη μαθητική ομάδα δράσης, τα μέλη της οποίας άρχισε με τη χρήση βίας, να απομονώνει και να καταπιέζει μέσα στο διδακτήριο του Γυμνασίου.

            Είχα την τύχη να παρευρίσκομαι αυτόπτης και αυτήκοος μάρτυρας κάποιων σκηνών της ανακρίσεως, ως υπασπιστής, ακόλουθος, του Φρουράρχου Μοιρών, Διοικητή του 70^ου Συντάγματος Πεζικού κ. Γιάννη Δαϊλάκη, προς τον οποίο ασε­βούσε προκλητικά ο ανακριτής Ταγματάρχης. Αδύναμος ν’ αντιδράσω διαφορετικά, στους ξυλοδαρμούς, στις ύβρεις και στους εξευτελισμούς των μαθητών αυτών, κι αφού διέ­κρινα την επίνευση του παρισταμένου διοικητή μου, επιχείρησα να ελαφρύνω τη θέση των υπόπτων μαθητών, δηλώνοντας ότι «…πρόκειται για καλά παιδιά, που είναι και πρό­σκοποι». Εισέπραξα όμως το ιταμό ύφος, την ειρωνεία, την αποδοκιμασία και τις απειλές του Ταγ­ματάρχη, ο οποίος συνέχισε ψυχρά, τις ανακρίσεις, για επιπλέον ε-νοχοποιητικά στοιχεία και συλλήψεις. Έτσι οδήγησε τα έξι μέλη της ομάδας στα κρατητήρια του Α.Τ. Μοι­ρών, όπου συνέχισε τις πιέσεις για αποκάλυψη υπόπτων ηθικών αυτουργών, κυρίως από αντιφρονούντες ενήλικες της κωμόπολης των Μοιρών.

            Το βράδυ, οι συλληφθέντες μεταφέρθηκαν στις εγκαταστάσεις της Ασφάλειας Ηρακλείου, από τα κρατητήρια της οποίας έγινε η μεταγωγή τους την επαύριο, Τρίτη 21 Νοεμβρίου, στα Χανιά, έδρα της Στρατιωτικής Διοικήσεως της V Μεραρχίας.

            Εκεί, ο Επίτροπος του Στρατοδικείου, αφού παρέπεμψε τους μαθητές σε τακτική δικάσιμο, τους άφησε προσωρινά ελεύθερους και γύρισαν στα σπίτια τους.

            Η μαθητική Οδύσσεια συνεχίστηκε όμως στην επιστροφή τους στις Μοίρες από την επί πλέον τιμωρία τους με 15/νθήμερη αποβολή από το Γυμνάσιο.

Δυο μήνες περίπου μετά, οι έξη μαθητές παρουσιάστηκαν στις 15 Ιανουαρίου 1974, ενώπιον του Στρατοδικείου Χανίων να δικαστούν «…για απείθεια σε διαταγή στρατιωτικής αρχής κατά συναυτουργία» σε περίοδο κατάστασης πολιορκίας (στρα-τιωτικός νόμος).

            Παρασκηνιακά λειτούργησε η παρέμβαση του Μητροπολίτη Τιμοθέου, τότε, υπέρ των κατηγορουμένων μαθητών.

            Στην ακροαματική διαδικασία τηρήθηκε πλήρες το τυπικό του Στρατοδικείου, το οποίο αποφάνθηκε τελικά ότι : «…κηρύσσει όλους τους κατηγορούμενους με ψή-φους τέσσερις κατά μιάς (4-1) αθώους απειθείας σε διαταγή Στρατιωτικής Αρχής σε συ-ναυτουργία…».

            Μετά την αθώωση των μαθητών και από το Στρατοδικείο, ακολούθησε άλλη τιμωρία τους από το Σύλλογο των καθηγητών του Γυμνασίου. Τιμωρήθηκαν με εξαήμερη αποβολή, γιατί γιόρτασαν την αθώωση τους σε πάρτυ, που οργάνωσαν με­ταξύ τους.

            Οι «ζωηροί» μαθητές τέθηκαν έπειτα, κάτω από την επιτήρηση Κοινωνικών λειτουργών της υπηρεσίας Ανηλίκων Ηρακλείου και σε στενή αστυνομική παρακολούθηση, μέχρι τη πτώση της δικτατορίας (23 Ιουλίου 1974).

            Είναι προς τιμήν της μαθητικής εκείνης ομάδας, πως δεν έσκυψε το κεφάλι ποτέ, ούτε εξαργύρωσε την τιμή. Δεν ζήτησε ανταλλάγματα, αντιστασιακές περγαμηνές, ούτε επεδίωξαν δάφνες ή θέσεις αποκατάστασης.

            Συνέχισαν τις σπουδές τους, οι περισσότεροι, και κατέκτησαν με το σπαθί και το ηθικό ανάστημά τους, και περίοπτη θέση στη κοινωνία μας ως διακεκριμένοι επιστήμονες πανεπιστημιακού επιπέδου. Σοβαροί οικογενειάρχες, με παιδιά, όλοι σήμερα, αναπολούν με νοσταλγία τη δροσιά της τότε νεότητάς τους.