Γυμνάσιο Μοιρών και Πολυτεχνείο

Ο Μοιριανός Γεώργιος Μ. Πατεράκης,  Δρ Παν. Ιωαννίνων και τέως Σχολικός Σύμβουλος Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, αυτόπτης μάρτυρας των γεγονότων που διαδραματίστηκαν στις Μοίρες τις μαύρες μέρες μετά την εισβολή στο Πολυτεχνείο προλογίζοντας το βιβλίο "Μαύρες ημέρες δικτατορίας στη Μεσαρά", γράφει:

 Στην εκρηκτική ατμόσφαιρα των γεγονότων του Πολυτεχνείου, η άστοχη παρατήρηση της καθηγήτριας στους μαθητές της Ε΄ τάξης του Γυμνασίου Μοιρών, πως «…μόνο με στρατιωτικό νόμο ησυχάζεται εσείς…» αποτέλεσε θρυαλλίδα ανάφλεξης για έντονες συζητήσεις, προβληματισμό και αντιδράσεις, γύρω από το καυτό θέμα των ανθρώπινων δικαιωμάτων, της ελευθερίας και την τυραννία.

            Ευαισθητοποιημένοι από τα γεγονότα της περιόδου και ανάστατοι οι μαθητές από την πρόκληση, προβάλ­λουν αντιρρήσεις, συζητούν έντονα, συσκέπτονται, και αποφασίζουν να αντιδράσουν, σε συμπαράσταση προς τους φοιτητές των γεγονότων του Πολυτεχνείου. Οι σκέψεις και ιδέες τους γίνονται πράξεις το ίδιο απόγευμα. Οργανώνουν συνεργείο, γράφουν χειρόγραφα συνθήματα, πάνω σε πρόχειρα φύλλα χαρ-τιού, τα οποία σκορπούν στο προαύλιο χώρο του γυμνασίου, το βράδυ της Κυριακής.

            Επί πλέον σπεύδουν και γράφουν με μπλε μπογιά και μεγάλα γράμματα στους τοίχους : « ΚΑΤΩ Η ΧΟΥΝΤΑ – ΚΑΤΩ Ο ΦΑΣΙΣΜΟΣ – 114 ».

           

Η οικογένεια Τζαρδή. Οι μετοικήσεις από την Χώρα Σφακίων στην Κρήτη, στην Ελλάδα, στον κόσμο.

Άλλοι θα μιλούσαν για ρίζες…

Για μας, μοναχά οι δρόμοι έχουν σημασία.

Μας συνοδεύουν – από την πενία ως τον πλούτο

ή ως μια άλλη πενία,

από την δουλεία ως την ελευθερία

ή ως τον βίαιο θάνατο. (Μααλούφ, 2003)

Εισαγωγικά

Ο Γιάννης Τζαρδής, τελευταίος Τζαρδής στα Σφακιά, πέθανε στις 10 Νοεμβρίου 2013. Η ιστορική ναυτική οικογένεια των Τζαρδήδων από την Χώρα Σφακίων ξεκίνησε την αποδημία από τα πρώτα χρόνια μετά το τέλος της μεγάλης Κρητικής επανάστασης του 1866-69, κορυφώθηκε στο τέλος του 19^ου και συνεχίσθηκε τον 20^ου αιώνα και έτσι σήμερα δεν υπάρχει κανείς  κάτοικος Σφακίων με το επώνυμο Τζαρδής. Σε προκαταρτική έρευνα, διαπιστώσαμε την εμφάνιση του επωνύμου στις διάφορες γραφές  του (Τζαρδής, Τζαρδάκης, Ζαρδής, Zardis, Τσαρδής) στην Αθήνα, στον Άγιο Νικόλαο, στο Ηράκλειο, στην Ρόδο, στην Κύπρο, στις ΗΠΑ, την Αγγλία και την Αυστραλία. Από έρευνα μας στους ελληνικούς τηλεφωνικούς καταλόγους, το επώνυμο Τζαρδής απαντάται στα Χανιά, στο Ηράκλειο, τις Μοίρες, τον Άγιο Νικόλαο, την Αθήνα, και σαν παρανόμι στο Τυμπάκι και στους Αναπλάδες, οικισμό της  Λευκίμμης στην Κέρκυρα.

Η καταγωγή της οικογένειας

Όπως για όλες τις οικογένειες των Σφακίων, η θεωρία ότι οι Τζαρδήδες έλκουν την καταγωγή από τους Σκορδίλες είναι ισχυρή. Ο Πάρις Κελαϊδής στηριζόμενος στις προφορικές παραδόσεις των οικογενειών και στα ιστορικά αφηγήματα καταγράφει ότι από τους Στρατίκους απόγονοι των Σκορδίλων, προέρχονται οι οικογένειες:

Βουρδουμπά, Μπραού, Τσιριντάνη, Μπαμπιολάκη, Κουτσούμπα, Κατσιά, Τζαρδή, Μπατζέλη και Ξηρά.

Για την καταγωγή της κάθε οικογένειας δεν υπάρχουν γραπτές πηγές, αλλά προφορικές. Οι ιστορικές αφηγήσεις, τα ριζίτικα τραγούδια και οι μαντινάδες κάθε οικογένειας για τις πράξεις των προγόνων και τις ανδραγαθίες τους, είναι διαδεδομένη την εποχή της τουρκοκρατίας και για τα Σφακιά σχεδόν η μοναδική πηγή. Στις προφορικές τους παραδόσεις οι παραπάνω οικογένειες σεμνύνονταν για την ευγενική τους καταγωγή και ο αυστηρός κοινωνικός περίγυρος τους αναγνώριζε σαν καλόσειρους ή ανεγυρισμένους (κοσμογυρισμένους).

Για την προέλευση του επωνύμου ΤΖΑΡΔΗΣ υπάρχουν διάφορες απόψεις. Η φιλόλογος κ. Χρυσούλα Τσικριτσή-Κατσιανάκη, στην αξιόλογη μελέτη για τα κρητικά επώνυμα, υποστηρίζει τεκμηριωμένα ότι το επώνυμο δεν είναι επαγγελματικό, αλλά από το υποκοριστικό του ονόματος Ricciardo ή Rizzardo. Μια πρώτη αναφορά για τις καταβολές της οικογένειας ξεκινά από τον 16^ο αιωνα, διάφοροι Rizardo, Rizzardi, Ricardi αναφέρονται από την Πανοπούλου σαν εγγυητές ναυλώσεων πλοίων, σαν δωρητές αδελφοτήτων και συντεχνιών του Χάνδακα και σαν λήπτες κληροδοτημάτων. Υπάρχει πεδίο για περεταίρω έρευνα, ώστε να μπορούμε με βεβαιότητα να μιλήσουμε για την σχέση των παραπάνω Rizzardi κατοίκων του Χάνδακα με την οικογένεια Τζαρδή στα Σφακιά, ετυμολογικά φαίνεται να έχει σχέση. Η Moly Green υπογραμμίζει τη στενή σχέση των εμπόρων του Χάνδακα με τα ναυπηγεία των Σφακίων.

12ο Διεθνές Κρητολογικό συνέδριο

Το 12ο Διεθνές Κρητολογικό συνέδριο θα πραγματοποιηθεί από 21 έως 25 Σεπτεμβρίου στο Ηράκλειο.

ΙΒ' Διεθνές Κρητολογικό Συνέδριο

Στο ΙΒ’ Διεθνές Κρητολογικό Συνέδριο, το οποίο θα διεξαχθεί από 21 μέχρι 25 Σεπτεμβρίου στο Ηράκλειο θα παρουσιάσω εισήγηση με θέμα «Οικογένεια Τζαρδή, οι μετοικήσεις από τη Χώρα Σφακίων στη Κρήτη, την Ελλάδα, τον κόσμο». Η παρουσίαση θα γίνει το Σάββατο 24/9 και ώρα 18.00, τμήμα Γ (Γ2) στο Πολιτιστικό συνεδριακό κέντρο Ηρακλείου.

Περισσότερα ΕΔΩ

ΚΑΤΙ ΕΓΙΝΕ ΣΤΑ ΜΑΤΑΛΑ ΤΟ 1970...

ΓΡΑΦΕΙ Ο ΚΩΣΤΗΣ ΛΙΘΙΝΟΣ

Διάβαζα τις προάλλες για την περιπέτεια υγείας της γνωστής Καναδής τραγουδίστριας της ροκ και της φολκ μουσικής Τζόνι Μίτσελ και στο μυαλό μου ήλθαν η μελωδία και οι στίχοι του περίφημου τραγουδιού της «Carey», που γράφτηκε το 1970. Συμπεριλήφθηκε στο άλμπουμ της «Blue», που κυκλοφόρησε την επόμενη χρονιά.

Σε όσους δεν το γνωρίζουν, το τραγούδι αναφέρεται στα Μάταλα, όπου έζησε για κάποιο χρονικό διάστημα η τραγουδίστρια. Ήταν η περίοδος που οι περίφημες σπηλιές της περιοχής, οι οποίες είχαν λαξευτεί κατά τη νεολιθική εποχή και χρησιμοποιήθηκαν ως τάφοι κατά τη ρωμαϊκή περίοδο, γνώριζαν μεγάλες στιγμές....

περισσότερα ΕΔΩ

βιβλιοκριτική για το βιβλίο του Μανώλη Δρακάκη «Ξυπόλητοι και Καραβανάδες»

 

 «Βιβλιοκριτική του Γιώργου Τσερεβελάκη για το βιβλίο του
Μ. Γ. Δρακάκη, "Ξυπόλητοι και Καραβανάδες: παιδεία και πολιτική στο Ηράκλειο του ύστερου 19ου αιώνα (1878-1898), Ηράκλειο 2015".
σσ. XVII + 590.
Το συγκεκριμένο βιβλίο του Μ. Γ. Δρακάκη συνιστά μια εμβριθέστατη και εν ταυτώ αξιολογώτατη συνεισφορά στην νεώτερη κρητική ιστορία της περιόδου 1878-1897. Όλα τα χαρακτηριστικά αυτής της πολυσύνθετης και πολύμορφης μελέτης (στόχος, κριτικό πρίσμα, προσέγγιση, και δομή) αποδεικνύουν την πνευματική της υπεραξία, καθώς είναι μια σημαντική συμβολή στην ανάδειξη του ρόλου της Παιδείας κατά την προαναφερθείσα χρονική περίοδο· εδώ, η Παιδεία καθίσταται αντικείμενο ενδελεχούς θεωρητικής διαπραγμάτευσης, ως ένας παράγοντας που διαδραμάτισε πρωταγωνιστικό ρόλο κατά την διάρκεια της μετάβασης από την Ημιαυτονομία, στην Αυτονομία και, αργότερα, στην Ένωση με την Ελλάδα.
Η μελέτη του Μ. Δρακάκη, όπως ο ίδιος δηλώνει στον πρόλογό του, ξεκίνησε ως διδακτορική διατριβή· η πληθώρα των κομιζομένων στοιχείων, η επαρκής τεκμηρίωση των ερευνητικών ερωτημάτων με την πληθώρα των παραπομπών σε αρχειακό υλικό και δευτερεύουσα βιβλιογραφία, η αυστηρότητα του επιστημονικού λόγου και η εν γένει εμβρίθεια που επιστεγάζει το έργο δικαιώνουν την πολυσχιδέστατη έρευνα του κυρίου Δρακάκη. Η προσέγγιση του συγγραφέως θέτει προς διερεύνηση νέα ζητούμενα παρά το γεγονός ότι στο εν λόγω ερευνώμενο πεδίο υπάρχουν αρκετές και αξιόλογες μελέτες. Η πρωτοτυπία του έγκειται στο ότι διαπιστώνει τον εθνικώς πρωταγωνιστικό ρόλο της Εκπαίδευσης στην πολιτική διαδικασία της απελευθέρωσης κατά την ύστερη περίοδο της οθωμανικής κυριαρχίας στην Κρήτη. Η εξέταση όμως δεν περιορίζεται μόνον στον θεσμικό ρόλο της Εκπαίδευσης, αλλά επεκτείνεται και στην στάση που διατήρησαν πρωταγωνιστικοί παράγοντες και φορείς πολιτισμού και παιδείας πέρα από το σχολικό περιβάλλον. Η πολυμορφία αυτή χαρακτηρίζει και την ίδια την δομή του βιβλίου, αφού καθένα από τα κεφάλαια δύναται να τεθεί και ως ανεξάρτητη μελέτη σε μορφή άρθρου. Η εκδοχή του συγγραφέως για τα επιμέρους ζητούμενα είναι μια tour de force για τα πνευματικά και κοινωνικά πράγματα στον ύστερο 19ο αιώνα στην Κρήτη.