Η οικογένεια Τζαρδή. Οι μετοικήσεις από την Χώρα Σφακίων στην Κρήτη, στην Ελλάδα, στον κόσμο.

Άλλοι θα μιλούσαν για ρίζες…

Για μας, μοναχά οι δρόμοι έχουν σημασία.

Μας συνοδεύουν – από την πενία ως τον πλούτο

ή ως μια άλλη πενία,

από την δουλεία ως την ελευθερία

ή ως τον βίαιο θάνατο. (Μααλούφ, 2003)

Εισαγωγικά

Ο Γιάννης Τζαρδής, τελευταίος Τζαρδής στα Σφακιά, πέθανε στις 10 Νοεμβρίου 2013. Η ιστορική ναυτική οικογένεια των Τζαρδήδων από την Χώρα Σφακίων ξεκίνησε την αποδημία από τα πρώτα χρόνια μετά το τέλος της μεγάλης Κρητικής επανάστασης του 1866-69, κορυφώθηκε στο τέλος του 19^ου και συνεχίσθηκε τον 20^ου αιώνα και έτσι σήμερα δεν υπάρχει κανείς  κάτοικος Σφακίων με το επώνυμο Τζαρδής. Σε προκαταρτική έρευνα, διαπιστώσαμε την εμφάνιση του επωνύμου στις διάφορες γραφές  του (Τζαρδής, Τζαρδάκης, Ζαρδής, Zardis, Τσαρδής) στην Αθήνα, στον Άγιο Νικόλαο, στο Ηράκλειο, στην Ρόδο, στην Κύπρο, στις ΗΠΑ, την Αγγλία και την Αυστραλία. Από έρευνα μας στους ελληνικούς τηλεφωνικούς καταλόγους, το επώνυμο Τζαρδής απαντάται στα Χανιά, στο Ηράκλειο, τις Μοίρες, τον Άγιο Νικόλαο, την Αθήνα, και σαν παρανόμι στο Τυμπάκι και στους Αναπλάδες, οικισμό της  Λευκίμμης στην Κέρκυρα.

Η καταγωγή της οικογένειας

Όπως για όλες τις οικογένειες των Σφακίων, η θεωρία ότι οι Τζαρδήδες έλκουν την καταγωγή από τους Σκορδίλες είναι ισχυρή. Ο Πάρις Κελαϊδής στηριζόμενος στις προφορικές παραδόσεις των οικογενειών και στα ιστορικά αφηγήματα καταγράφει ότι από τους Στρατίκους απόγονοι των Σκορδίλων, προέρχονται οι οικογένειες:

Βουρδουμπά, Μπραού, Τσιριντάνη, Μπαμπιολάκη, Κουτσούμπα, Κατσιά, Τζαρδή, Μπατζέλη και Ξηρά.

Για την καταγωγή της κάθε οικογένειας δεν υπάρχουν γραπτές πηγές, αλλά προφορικές. Οι ιστορικές αφηγήσεις, τα ριζίτικα τραγούδια και οι μαντινάδες κάθε οικογένειας για τις πράξεις των προγόνων και τις ανδραγαθίες τους, είναι διαδεδομένη την εποχή της τουρκοκρατίας και για τα Σφακιά σχεδόν η μοναδική πηγή. Στις προφορικές τους παραδόσεις οι παραπάνω οικογένειες σεμνύνονταν για την ευγενική τους καταγωγή και ο αυστηρός κοινωνικός περίγυρος τους αναγνώριζε σαν καλόσειρους ή ανεγυρισμένους (κοσμογυρισμένους).

Για την προέλευση του επωνύμου ΤΖΑΡΔΗΣ υπάρχουν διάφορες απόψεις. Η φιλόλογος κ. Χρυσούλα Τσικριτσή-Κατσιανάκη, στην αξιόλογη μελέτη για τα κρητικά επώνυμα, υποστηρίζει τεκμηριωμένα ότι το επώνυμο δεν είναι επαγγελματικό, αλλά από το υποκοριστικό του ονόματος Ricciardo ή Rizzardo. Μια πρώτη αναφορά για τις καταβολές της οικογένειας ξεκινά από τον 16^ο αιωνα, διάφοροι Rizardo, Rizzardi, Ricardi αναφέρονται από την Πανοπούλου σαν εγγυητές ναυλώσεων πλοίων, σαν δωρητές αδελφοτήτων και συντεχνιών του Χάνδακα και σαν λήπτες κληροδοτημάτων. Υπάρχει πεδίο για περεταίρω έρευνα, ώστε να μπορούμε με βεβαιότητα να μιλήσουμε για την σχέση των παραπάνω Rizzardi κατοίκων του Χάνδακα με την οικογένεια Τζαρδή στα Σφακιά, ετυμολογικά φαίνεται να έχει σχέση. Η Moly Green υπογραμμίζει τη στενή σχέση των εμπόρων του Χάνδακα με τα ναυπηγεία των Σφακίων.

12ο Διεθνές Κρητολογικό συνέδριο

Το 12ο Διεθνές Κρητολογικό συνέδριο θα πραγματοποιηθεί από 21 έως 25 Σεπτεμβρίου στο Ηράκλειο.

ΙΒ' Διεθνές Κρητολογικό Συνέδριο

Στο ΙΒ’ Διεθνές Κρητολογικό Συνέδριο, το οποίο θα διεξαχθεί από 21 μέχρι 25 Σεπτεμβρίου στο Ηράκλειο θα παρουσιάσω εισήγηση με θέμα «Οικογένεια Τζαρδή, οι μετοικήσεις από τη Χώρα Σφακίων στη Κρήτη, την Ελλάδα, τον κόσμο». Η παρουσίαση θα γίνει το Σάββατο 24/9 και ώρα 18.00, τμήμα Γ (Γ2) στο Πολιτιστικό συνεδριακό κέντρο Ηρακλείου.

Περισσότερα ΕΔΩ