Εισήγηση μου στο συνέδριο για τους συγγραφείς του Δήμου Φαιστού

Γνωριμία με τους συγγραφείς Φαραγκουλιτάκη Γ.,  Δακανάλη Μ. και Ταβερναράκη Σ.

               του Δήμου Φαιστού και το έργο τους

Μύρων Τζαρδής

Τεχνολόγος Γεωπόνος, MEd

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η

 τοπική ιστοριογραφία στην Κρήτη είναι πλούσια λόγω του γεγονότος ότι οι προηγούμενες πολιτικές καταστάσεις [Ενετοκρατία, Τουρκοκρατία, Κρητική Πολιτεία] είχαν για φορολογικούς λόγους αναλυτικά και εκτεταμένα αρχεία, αλλά και πλήθος γεγονότων και καταστάσεων διαδραματισθήκαν σε αυτόν τον τόπο.

Ο Αποστόλης Ανδρέου στις εισαγωγικές σημειώσεις για την ελληνική περίπτωση της τοπικής εκπαιδευτικής ιστορίας (περιοδικό ΘΕΣΕΙΣ, τχ. 50 Ιανουάριος-Μάρτιος 1995.) παρατηρεί: η γενική αρχή ότι κάθε ιστορία αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου μηχανισμού, μιας ευρύτερης κίνησης, είναι ισχυρή. Όμως δεν έχει νόημα αν δεν τοποθετηθεί οργανικά η τοπική ιστορία στο εσωτερικό αυτού του μηχανισμού, αυτής της κίνησης. Αλλά ισχύει και το «αντίστροφο», δηλαδή η τοπική ιστορία να φωτίσει ορισμένα θέματα της γενικής ιστορίας, να διασαφήσει το ερμηνευτικό πλαίσιο και να προσδιορίσει τα όρια της γενικής ιστορίας. Η τοπική ιστορία ούτε αυτόνομη είναι, ούτε αντιτίθεται στη γενική συνολική ιστορία.

            Η συνεισφορά των συγγραφέων που ανέλαβα να παρουσιάσω είναι ενδεικτική για την συμβολή της τοπικής ιστορίας στη διαλεύκανση πλευρών της γενικής ιστορίας και στον καθορισμό και στην ερμηνεία του πλαισίου και των ορίων της ελληνικής ιστορίας. Η παρουσίαση θα ακολουθήσει την εκδοτική χρονολογική σειρά. Ο Γεώργιος Φαραγκουλιτάκης στα ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ του καταγράφει αυτά που έζησε στον αγώνα εναντίον των Γερμανών κατακτητών και την συνεργασία με τους Άγγλους σύμμαχους, ο Μανόλης Δακανάλης αποπειράται να παρουσιάσει μικρό μέρος της διαδρομής της ιστορικής οικογένειας Da Canal αλλά και γράφει διηγήματα λαογραφικά και ταξιδιωτικά και ο σεβαστός καθηγητής μου ο Στέλιος Ταβερναράκης με το δίτομο έργο του «Οι αγώνες των Μεσαριτών στην Κρήτη», ο οποίος μαζί με άλλους εκπαιδευτικούς του τότε εξαταξίου Γυμνασίου Μοιρών μου μετάδωσαν την αγάπη τους για την ιστορία και τους αγώνες του λαού μας για την ελευθερία και την προκοπή.

ΦΑΡΑΓΚΟΥΛΙΤΑΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ή ΣΚΟΥΤΕΛΟΓΙΩΡΓΗΣ

Ο

 Ο Φαραγκουλιτάκης Γεώργιος ή Σκουτελογιώργης γεννήθηκε το 1915 στα Βορίζια Καινουργίου. Ο ίδιος στα απομνημονεύματα του αναφέρει ότι «… είμαι δεύτερο παιδί οικογένειας κτηνοτρόφων. Ο πατέρας μου απόχτησε τέσσερα παιδιά από την πρώτη του γυναίκα και τρία από την δεύτερη». Στα σκληρά χρόνια της παιδικής του ηλικίας, χάνει την μητέρα του. (Χρόνια δύσκολα  και για την πατρίδα μας, Μικρασιατική καταστροφή, προσφυγές και οικονομική κρίση) θυμάται ότι « η γιαγιά μου είναι εκείνη που μας εκοίταξε, μας έπλυνε και μας ανέραψε τα τέσσερα αδέλφια». Σε ηλικία δώδεκα χρονών χάνει και τον πατέρα του με συνέπεια να τελειώσει μόνο το Δημοτικό σχολείο, αν και ο μικρός Γιώργος ήταν έξυπνο παιδί και αγαπούσε τα γράμματα και ο πατέρας του ονειρευόταν να τον κάνει δικηγόρο.

Ο Φαραγκουλιτάκης Γεώργιος έγραψε τα απομνημονεύματα του με κάθε λεπτομέρεια αντιδρώντας σε προσπάθειες παραποίησης και διαστρέβλωσης της αλήθειας για λόγους προσωπικών ή κομματικών συμφερόντων, δίνοντας την δική του προσωπική οπτική. Η κόρη του Ελένη Φαραγκουλιτάκη - Κουβίδη [ένα από τα τέσσερα παιδιά του] που επιμελήθηκε την έκδοση, στον πρόλογο της αναφέρει: «προσπάθησα να κάνω μερικές “διορθώσεις” για να βοηθήσω τον αναγνώστη, δεδομένου ότι δεν υπήρχε καθόλου στίξη και οι μακροπερίοδοι προτάσεις δυσχέραιναν την κατανόηση σε αρκετά σημεία… όμως άλλαζαν τόσο πολύ το ύφος του κειμένου και προπάντων το αυθόρμητο της αφήγησης». Το βιβλίο εκδόθηκε τον Ιανουάριο του 1991 από τις εκδόσεις ΤΥΠΟΚΡΕΤΑ και έχει 408 σελίδες. Με  τον υπέρτιτλο ΟΙ ΣΤΑΥΡΑΕΤΟΙ ΤΟΥ ΨΗΛΟΡΕΙΤΗ, στο κέντρο την φωτογραφία του συγγραφέα και υπότιτλο ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ ΟΠΛΑΡΧΗΓΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΦΑΡΑΓΚΟΥΛΙΤΑΚΗ (ΣΚΟΥΤΕΛΟΓΙΩΡΓΗ) 1941-1945.

 Η γραφή του Σκουτελογιώργη έχει τα χαρακτηριστικά του προφορικού λόγου, έχει αμεσότητα, είναι συνεχής και χειμαρρώδης. Στο κείμενο δεν υπάρχουν κεφάλαια και επικεφαλίδες, όμως στο τέλος, στα περιεχόμενα υπάρχει ένας οδηγός με τα γεγονότα που περιγράφονται και τις σελίδες που αντιστοιχούν.

Στις πρώτες σελίδες ο συγγραφέας καταγράφει τα γεγονότα με την παράδοση και οπισθοχώρηση του ηττημένου ελληνικού στρατού μετά την στρατιωτική επέμβαση του Ράιχ ώστε να διασώσει τον σύμμαχο Μουσολίνι. Ο Σκουτελογιώργης δεν μπορεί να δεχτεί την ήττα, την σκλαβιά και την ταπείνωση. Δεν παραδίδει το οπλοπολυβόλο του και κλέβει ένα κοντόκαννο όπλο που το κρύβει στη χλαίνη του. Περιγράφει τη πορεία των ανδρών της  5ης Μεραρχίας Κρητικών στην επιστροφή τους στην Κρήτη. Από την Ελαφόνησο φτάνει επιτέλους με βάρκα με πανί στο Ροδοπού την ημέρα της παράδοσης των Χανίων, και κατευθύνεται στα Βορίζια.

Στις σελίδες 18-21 γράφει για την συγκρότηση της πρώτης οργάνωσης του Πετρακογιώργη και την ορκωμοσία των είκοσι ανδρών στον Άγιο Φανούριο στο Βαλσαμόνερο με την υπόσχεση  να διαθέσουν τα κινητά και τα ακίνητα τους στον αγώνα και όλες τους τις δυνάμεις για την πατρίδα. «Στις 20 Ιουνίου 1941 ήρθανε το πρωί στα Βορίζα και επήγαμε στον Άγιο Φανούριο στο Βαλσαμόνερο στην ιστορικιά εκκλησία και ορκιστήκαμε είκοσι άτομα μαζί με τον αρχηγό.1. Γεώργιος Πετρακογιώργης, 2. Εμμ. Βεϊσάκης ή Βεϊσομανώλης, 3) Διονύσης Φραγκιαδάκης ή Τσιλεκοδιονύσης, 4. Γεώργιος Καργάκης ή Ψαρογιώργης, 5. Γεωργ. Χαραλαμπάκης ή Μπαλάσκας και 6. Γεώργιος Φαραγκουλιτάκης ή Σκουτελογιώργης απ’ τα Βορίζα. 7. Γεώργιος Χατζάκης ή Χατζογιώργης και 8. Γεώργιος Ντισμπυράκης ή Θεοχαρογιώργης που όμως δεν εσυνέχισε ο ίδιος αλλ’ ο αδελφός του Μανώλης απ’ τις Καμάρες. 9. Πολύδωρος Λιανουδάκης και 10. Ελευθ. Κοντζεδάκης απ’ την Αγ. Βαρβάρα. 11. Γεώργ. Μαυράκης απ’ το Μαγαρικάρι. 12. Εμμ. Κουκλινός απ’ τη Γρηγοριά. 13. Αντ. Κρυοβρυσανάκης ή Λιαντώνης. 14. Γεώργ. Κρυοβρυσανάκης. 15. Χαραλ. Κατσούγκρης. 16. Φραγκίσκος Κατσούγκρης. 17. Μιχαήλ Βρέντζος. 18. Ιωάν. Μανουσάκης ή Μανουσογιάννης και 19. Χαρίδημος Χαριτάκης απ’ τη Λοχριά. 20. Ιωάν. Γρηγοράκης ή Επταμηνίτης απ’ τον Πλάτανο.» Το σύνθημα ήταν ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ή ΘΑΝΑΤΟΣ. Περιγράφει τις αποστολές του 1941 και την υπόθαλψη και φυγάδευση των στρατιωτών των συμμαχικών στρατευμάτων στην Αίγυπτο. Βρίσκονται σε διαρκή κινητικότητα όλο τον χειμώνα 1941-42, για να εμψυχώσουν και οργανώσουν έμπιστους ανθρώπους υποδέχονται τον Tom Dunbabin τον «Γιάννη» και τον «Μαθιό» τον ασυρματιστή στον Άγιο Σάββα και συμβάλουν στην εγκατάσταση ασύρματου στο Αποδούλου Αμαρίου, ο συγγραφέας αναλαμβάνει την εξυπηρέτηση των αγγλικών αποστολών στην περιοχή του Ψηλορείτη.

Οι αντιστασιακές ομάδες ανέλαβαν να εκτελέσουν τους προδότες το 1942, η ομάδα του Πετρακογιώργη ανέλαβε να εκτελέσει τους προδότες της περιοχής στις Μοίρες τον Δαμάσκο, στους Άγιους Δέκα  τον φωτογράφο Μπαλασάκη και στη Πλώρα τον Μαρκογιάννη. Στις σελιδες48 μέχρι 66 καταγράφει τους ενδοιασμούς του αρχηγού αλλά και την αποφασιστικότητα των ανταρτών που ανέλαβαν το έργο αυτό και την αντίδραση των ναζιστικών στρατευμάτων κατοχής με την εκτέλεση πέντε Πλωριανών και την άγρια εκτέλεση στις Μοίρες:

«…ότι το μεγάλο κακό επρόκειτο να γίνει στις Μοίρες. Το είχανε πάρει και βαρέως τα γερμανικά επίλεκτα στρατεύματα που έμεναν στη κωμόπολη  Μοίρες, επειδής έγινε η εκτέλεση του καλύτερου συνεργάτη τους, μπροστά στα μάτια τους και δεν επρόλαβαν να κάμου κάτι… ετουφέκισαν τους δέκα, οι οποίοι ήσανε: 1) Μπόλαρης, 1) Τζαγκουρνής, 3) Παπαδάκης, 4) Τσαγκαράκης, 5) Μιγκλάκης, αυτός που εκοίταζε να διώξει τον Μαυράκη πριν εκτελέσει τον Δαμάσκο, 6) Μουντράκης, 7) Χουστουλάκης, 8) Ζαχαριουδάκης ο Δήμαρχος Μοιρών, 9) ο Σαρουλιός και 10) Μαριδάκης Μιχαήλ… …άμα έφτασαν στο νεκροταφείο τους έβαλαν και έσκαψαν τους λάκκους τος μονάχοι τους και ενώ ήτανε εννιά τους έβαλαν και έσκαψαν δέκα και μόλις τελείωσαν τους είπαν κι εκατεβήκανε στον καθένα ένας τους και αμέσως άρχισαν τον Εθνικό μας Ύμνο… …την τελευταία στιγμή εδιέταξαν και τον δήμαρχο Ζαχαριουδάκη που τον έχανε πάρει ως μάρτυρα και εκατέβηκε στο δέκατο λάκκο και αμέσως εδιέταξε ο επικεφαλής τους «πυρ» και έγινε η εκτέλεση των εθνομαρτύρων τραγουδώντας τον Εθνικό Ύμνο της Ελλάδος… … Οι Πλωριανοί ήταν πέντε ο Γεώργιος Μελαμπιανάκης, Αριστόβουλος Μετοχιανάκης, Γεώργιος, Πετρογιωργάκης, Μανώλης, Μπενάκης και Ανδρεας Χατζηδάκης. Οι προδότες που τση υποδείξανε ήταν ο Φίλιππος και ο Κώστας Χατζηδάκης και ο Μαρκογιαννάκης Μανώλης.»

Ο Σκουτελογιώργης γράφει για το μεγάλο σαμποτάζ στο αεροδρόμιο Ηρακλείου και την φυγάδευση των κομμάντος από τον Άγιο Σάββα και την εκτέλεση των 62 μαρτύρων στο Ηράκλειο, γερμανικά αντίποινα για την καταστροφή των αεροπλάνων τους. Περιγράφει την αναχώρηση του, στη Αίγυπτο, όπου εκπαιδεύεται στη σχολή κομμάντος και επισκέπτεται τους αγίους τόπους και με την επιστροφή του από την Μέση Ανατολή, το καλοκαίρι του 1943, συλλαμβάνεται ο αδελφός του και εκτελείται, δολοφονείται ουσιαστικά μετά από βαριά βασανιστήρια. Η διήγηση του είναι συγκλονιστική,  όταν γράφει για την αγωνία της αδελφής του Αντιγόνης  και τις προσπάθειες της να συναντήσει τον αιχμάλωτο αδελφό. Ενώ ο ίδιος εγκαταλείπει τις επαφές και τις προσπάθειες για τη σωτηρία του και απομακρύνεται το κρίσιμο βράδυ της 2 Ιουλίου 1943 από την περιοχή, από πατριωτικό καθήκον , για να  συνοδεύσει μαζί με τον συναγωνιστή του Βοσκάκη  τους Άγγλους κομμάντος και να τους οδηγήσει στο αεροδρόμιο Τυμπακίου:

«…Τον αδελφό μου Νίκο και τον ξάδελφο μου τον Χρήστο τους ετουφέκισαν και γιαυτό θα με τρώει η συνείδηση μου σε όλη μου τη ζωή. Διότι αν δεν επήγαινα με τους κουμάντους, εμπόρειε να το μάθαινα πως θα τους έφερναν εκεί κοντά που επεριμέναμε δέκα μέρες περίπου, να τους εκτελέσουν και θα τους επαίρναμε πολύ εύκολα, διότι τους επήγαν τρεις Γερμανοί και ο προδότης ο Μάγιας και τους εκτέλεσαν. Και εμπορούσα και μόνος μου να τους απελευθερώσω φτάνει μονάχα να το μάθαινα, μια ώρα αρχύτερα…»

Μετά την εκτέλεση του αδελφού του και το σαμποτάζ στο Τυμπάκι γίνεται συμπλοκή στον Άγιο Σάββα, πηγαίνει στην Αίγυπτο για δεύτερη φορά, συνοδεύει την ομάδα του Μπαντουβομανώλη στην φυγάδευση της στη Μ. Ανατολή. Μετά την άφιξη του λοχαγού Dick Barnes, γίνεται το έγκλημα στη Καλή Συκιά. Περιγράφει την αντίδραση του αγγλικού παράγοντα για τις επαφές του Πετρακογιώργη με τους αμερικανούς και την ρίψη αμερικανικής βοήθειας. Τον χειμώνα του 1943 - 44 συμμετέχει στη συμπλοκή στα Τρυπητά και τη μεταφορά γεννήτριας για τους ασυρμάτους μέσω της μονής Αρκαδίου. Με την άφιξη του Παπαδογιάννη οργανώνονται ομάδες στα χωριά. Το Πάσχα του 1944 γίνεται συνέδριο της αντίστασης στο Κάτω Βαλσαμόνερο και τον Απρίλιο απάγεται ο στρατηγός Heinrich Kreipe.

Πλησιάζοντας το τέλος της κατοχής οι άγγλοι στέλνουν οπλισμό και  οι γερμανοί προβαίνουν σε βάρβαρα αντίποινα στον άμαχο πληθυσμό του Ψηλορείτη και του Κέντρους. Στη σελίδα 176 περιγράφει την διήμερη μάχη που έδωσε ο τοπικός ΕΛΑΣ με αρχηγούς τον Στρ. Βολουδάκη και τον Τρουλινό με τους γερμανούς στη Σχολή Ασωμάτων, με τον Τομ «να μην θέλει να συνδράμει στη μάχη με τους αριστερούς». Μετά το συνέδριο στο Αρκάδι και στη Κορακόπετρα της περιοχής Ανωγείων αποφασίζεται να υπάρξει συνεργασία όλων των αντιστασιακών δυνάμεων της Κρήτης  για να αποφευχθεί ο εμφύλιος.

Συνοδεύει τον Tom Dunbabin στην επίσκεψή του στη βίλλα Αριάδνη και την Κνωσό και οι αντάρτικες ομάδες μπαίνουν στο Ηράκλειο ενώ αποχωρούν τα γερμανικά στρατεύματα στα Χανιά. Υποδέχεται τις αγγλικές αποστολές στην Αγ. Γαλήνη και αναλαμβάνει τη συλλογή ναρκών από την περιφέρεια του Ηρακλείου και τις παραλίες  του Τομπρούκ και της Χερσονήσου καθώς επίσης υπεύθυνος στις αγγλικές αποθήκες. Τότε συμβαίνει το απευκταίο τραυματίζεται ο Γιάννης Ποδιάς, στρατιωτικός ηγέτης της αριστεράς στο Ηράκλειο και έκτακτο μεικτό στρατοδικείο καταδικάζει τον Αναστ. Μπουτζαλή σε θάνατο. Αγωνιώδεις προσπάθειες του Σκουτελογιώργη, του Παραδεισανού και του Tom Dunbabin να σώσουν τον Μπουτζαλή. Συγκινητικός αποχαιρετισμός του Τομ μετά από δυο χρόνια κοινού αγώνα και κατηγορηματική άρνηση του Σκουτελογιώργη να αναλάβει εργασία στην αγγλική πρεσβεία στην Αθήνα, σαν ανταμοιβή για τις υπηρεσίες του.

Περιγράφει το ταξίδι με τον Μπαντουβομανώλη στην Αθήνα, ταξίδι τραυματικό όπως αποδεικνύεται στην συνέχεια και επιστροφή στο Ηράκλειο. Μετά τον πόλεμο ασχολήθηκε με μεταφορές και στην συνέχεια εργάσθηκε στο Λιμενικό Ταμείο Ηρακλείου.

Τέλος, χωρίς να έχει διαβάσει Μπρεχτ, καταλήγει με το συμπέρασμα: «εάν η παλιά Ιστορία εγράφηκε όπως την τωρινή, αυτοί που πηγαίνομε και στεφανώνομε τσ’ ανδριάντες, δεν έκαναν τίποτα, μόνο τα έκαναν αφανείς αγωνιστές ήρωες».

…O νεαρός Aλέξανδρος υπόταξε τις Iνδίες.

Mοναχός του;

O Kαίσαρας νίκησε τους Γαλάτες.

Δεν είχε ούτ’ ένα μάγειρα μαζί του; …

Μπέρτολτ Μπρεχτ - Ερωτήσεις ενός εργάτη που διαβάζει

ΔΑΚΑΝΑΛΗΣ ΜΑΝΟΛΗΣ ΜΙΧ.

Ο

 Μανόλης Δακανάλης γεννήθηκε το 1946. Τελείωσε το εξατάξιο Γυμνάσιο Ανωγείων. Υπηρέτησε στο στρατό ως έφεδρος Αξιωματικός και για πολλά χρόνια  ήταν  Αγρονόμος στις Μοίρες. Σύζυγος του είναι η Παχάκη Πελαγία συνταξιούχος νηπιαγωγός και έχει δύο παιδιά την Βιργινία Δακανάλη καθηγήτρια φιλόλογο και τον Μιχάλη έμπορο τουριστικών ειδών. Ήταν από το ιδρυτικά μέλη του Ορειβατικού Συλλόγου Μοιρών και διετέλεσε μέλος του ΔΣ και αντιπρόεδρος. Έχει ανέβει στα περισσότερα βουνά της Ελλάδας.

Έχει εκδώσει το βιβλίο " ΑΠΟ ΤΗ ΒΕΝΕΤΙΑ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ 1204-1996" το 1997, και έχει γράψει ανέκδοτα τα βιβλία " Ο ΑΔΕΛΦΟΚΤΟΝΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ 1946-49", " Μέχρι εκεί....", "ΣΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ ΜΙΑΣ ΖΩΗΣ ", "ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΑΝΩΓΕΙΩΝ 1941-45", "ΑΝΘΟΛΟΓΙΟ" και "ΤΙΜΗΣ ΕΝΕΚΕΝ". Μεγάλο πλήθος ταξιδιωτικών και ορειβατικών εντυπώσεων έχουν δημοσιευτεί στις τοπικές εφημερίδες ΑΝΤΙΛΑΛΟΣ της Μεσαράς και ΑΠΟΨΗ του Νότου, στις οποίες αρθρογραφεί συστηματικά. Είναι ερευνητής της σύγχρονης ιστορίας. Διατηρεί και ενημερώνει με διάφορα θέματα τα blogs ΙΔΗ και ΨΗΛΟΡΕΙΤΗΣ με πλούσιο φωτογραφικό, ταξιδιωτικό, λαογραφικό και λογοτεχνικό περιεχόμενο. Του έχουν απονεμηθεί το 2013 από τον ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΟΜΙΛΟ ΚΥΠΡΙΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ, το Β΄ Βραβείο λογοτεχνίας του 4ου Παγκόσμιου Διαγωνισμού για το διήγημα Η ΚΑΛΗ ΧΕΡΑ, το Α΄ Βραβείο λογοτεχνίας το 2015 για το διήγημα-μυθοπλασία ΔΙΠΛΗ ΑΠΑΓΩΓΗ και το Α΄ Βραβείο λογοτεχνίας για το διήγημα ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΑΙΧΜΑΛΩΣΙΑΣ.

Το βιβλίο " ΑΠΟ ΤΗ ΒΕΝΕΤΙΑ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ 1204-1996" εκδόθηκε το 1997, από τις τυπογραφείο Γραφικές Τέχνες ΧΡΟΝΑΚΗ στις Μοίρες Ηράκλειου της Κρήτης. Το βιβλίο έχει σελίδες 116 και μέγεθος 17Χ24, είναι χαρτόδετο και στο εξώφυλλο έχει το όνομα του συγγραφέα, τον τίτλο  ΑΠΟ ΤΗ ΒΕΝΕΤΙΑ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ 1204-1996 ΙΣΤΟΡΙΑ, το κάτω τμήμα του κοσμούν τα οικόσημα των Δακανάληδων της Κρήτης και των Da Canal της Βενετίας και τέλος το δηλωτικό της έκδοσης ΑΝΩΓΕΙΑ ΜΟΙΡΕΣ 1997.

Στον πρόλογο του συγγραφέας σημειώνει ότι η εργασία του αυτή καταγράφει ένα μικρό μέρος της διαδρομής της ιστορικής οικογένειας Da Canal[1]. Η αρχοντική βενετική  οικογένεια στη μακραίωνη διαδρομή της είχε σημαντική παρουσία στην ιστορία της Βενετίας- ο Μαρτίνος ντα Κανάλ υπήρξε διάσημος χρονογράφος του 13^ου αιώνα, ο Κριστόφορο ντα Κανάλ ήταν αφοσιωμένος και έμπειρος ναύαρχος και έγραψε βιβλίο για τη ναυτική διοίκηση και τακτική τον 16^ο αιώνα, ο Νικολό ντα Κανάλ υπήρξε γενικός Καπιτάνος στην Εύβοια ήταν άνθρωπος με φιλολογικές και ουμανιστικές περγαμηνές και για περισσότερο από είκοσι χρόνια πρέσβης στις μεγαλύτερες αυλές της Ευρώπης και τέλος ο Τζοβάνι Αντόνιο ντα Κανάλ γνωστός ως Καναλέτο διάσημος ζωγράφος του 18^ου αιώνα.

 Επικεντρώνεται στον κλάδο της οικογένειας στην Κρήτη. Αυτό που ώθησε τον Μανώλη Δακανάλη να ερευνήσει τις οικογενειακές καταβολές ήταν η κληρονομιά από τον θειο του Ηγούμενο της ιερής μονής Χαλέπας Τιμόθεο Δακανάλη [+1963] και η υποχρέωση να συγκεντρωθούν και καταγραφούν τα διάσπαρτα στοιχεία που αφορούν την οικογένεια Δακανάλη, ώστε να μην χαθούν οι προφορικές παραδόσεις και αφηγήσεις.

Το βιβλίο είναι αφιερωμένο στην ιστορική οικογένεια των Δακανάληδων, στην μνήμη του πατέρα και της μητέρας του συγγραφέα, στους Ανωγειανούς και τις Ανωγειανές. Επίσης αφιερώνεται στην πυρηνική του οικογένεια στη σύζυγο, τα παιδιά και τον γαμπρό του.

Η ερευνητική εργασία του Μανόλη Δακανάλη είναι αρχειακή, βιβλιογραφική και αφηγηματική. Η αρχειακή έρευνα έγινε στα αρχεία της Βενετίας, στη Διεύθυνση ιστορίας στρατού και του δήμου Ανωγείων. Η αφηγηματική περιλαμβάνει συνεντεύξεις του συγγραφέα με μέλη της οικογένειας Δακανάλη και δικές του αναμνήσεις με διασταύρωση των στοιχείων από τρίτους. Η βιβλιογραφική έρευνα εστιάζεται σε βιβλία που αναφέρονται στην ιστορία της Κρήτης, όπως «Ιστορία της Κρήτης» του Βασ. Ψιλάκη (1910) και του Ιωάννη Μουρέλλου (1934), η «Ιστορία και Πολιτισμός κατά την Βενετοκρατία», η «Αντίσταση στην Κρήτη» του Γεωργίου Κάββου,  το «Ιδαίον Άνδρον» του Ελευθερίου Πλατάκη και άλλα, όπως και δημοσιεύσεις της εφημερίδας «Η Φωνή των Ανωγείων».

Στο βιβλίο παρουσιάζονται τα οικόσημα των Da Canale της Βενετίας και της Κρήτης. Τα οικόσημα ανακάλυψε ο γιατρός Σπύρος Δακανάλης έπειτα από έρευνα στο ιστορικό αρχείο της Βενετίας. Το βιβλίο χωρίζεται σε τρία κεφάλαια. Το Α’ κεφάλαιο αναφέρεται στην περίοδο της Ενετοκρατίας, το Β’ κεφάλαιο στην περίοδο της Τουρκοκρατίας και το Γ’ κεφάλαιο στην περίοδο της Αυτονομίας και την ενσωμάτωσης της Κρήτης στο ελληνικό Βασίλειο.

Στο πρώτο κεφάλαιο ο συγγραφέας αναφέρεται στην κατάκτηση της Κρήτης από τους Βενετούς, την εγκατάσταση στην Κρήτη των πρώτων Da Canal και την καταγωγή της οικογένειας των Δακανάληδων. Συνεχίζει με τον συγχρωτισμό του βενετικού στοιχείου με το ντόπιο ελληνικό με συνακόλουθο αποτέλεσμα τον βαθμιαίο εξελληνισμό. Υπογραμμίζει την συμβολή των Λουκά Ιωάννη Δακανάλη [1254] και του Λουκά Γουϊδων Δακανάλη [1303-1306,1308-1310] ύπατων αρμοστών στην Κρήτη. Στο δεύτερο κεφάλαιο περιέχεται η περίοδος της τουρκοκρατίας από το 1669 μέχρι το 1899. Αναφορές στους οπλαρχηγούς παπά Ιωάννη Δακανάλη, τον Δακαλαλογιάννη, τον Γεώργιο Δακανάλη ή Μπέτσιο, τον Μιχαήλ Δακανάλη ή Δάσκαλο, τον Ιωάννη Μιχ. Δακανάλη ή Δασκαλογιάννη και τον Εμμανουήλ Μιχ. Δακανάλη ή Μαραβέγιο. Στο τρίτο κεφάλαιο εξιστορείται το καθεστώς της αυτονομίας , Κρητική Πολιτεία, ύπατος Αρμοστής Γεώργιος. Αναφέρεται στους νεότερους Δακανάληδες της περιόδου 1913 μέχρι τη συγγραφή του βιβλίου , το 1997. Κάνει ένα αφιέρωμα στη γενέθλια γη των Ανωγείων και τη καταστροφή τους από τους Γερμανούς ναζί και τελειώνει με το γενεαλογικό δέντρο των Δακανάληδων από το 1800.

Ο Μανόλης Δακανάλης θεωρεί απαραίτητο το θέμα της ευαισθητοποίησης, της κοινωνίας και ειδικότερα της νεολαίας, για την ιστορική γνώση. Η συνείδηση του ιστορικού ρολού της ελληνικής νεολαίας, η ανακάλυψη των οικογενειακών ριζών και η διατήρηση της παράδοσης και των εθίμων βοηθούν τον λαό μας να έχει την γνώση που απαιτείται για την αντιμετώπιση των επιβουλών της σημερινής εποχής αλλά και την πορεία προς το μέλλον. Η ίδια αυτή αγωνία περιγράφεται και στα διηγήματα Η ΚΑΛΗ ΧΕΡΑ, ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΑΙΧΜΑΛΩΣΙΑΣ και την ΔΙΠΛΗ ΑΠΑΓΩΓΗ. Τα διηγήματα ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΑΙΧΜΑΛΩΣΙΑΣ και η ΔΙΠΛΗ ΑΠΑΓΩΓΗ περιγράφουν θέματα της τοπικής ιστορίας της γενέτειρας του συγγραφέα, το πρώτο αφόρα την αιχμαλωσία και περιπετειώδη απόδραση και απελευθέρωση των αιχμαλώτων στρατιωτών κατά τη διάρκεια και μετά την μικρασιατική καταστροφή και το δεύτερο πραγματεύεται μέσα από μια προσωπική ιστορία το μεγάλο ζήτημα της απαγωγής νεαρών κοριτσιών  για να καταλήξουν σε γάμο παρά την θέληση των γονέων, ζήτημα σοβαρό και πολλές φορές αιματηρό και θανατηφόρο στις μικρές κτηνοτροφικές κοινωνίες της ορεινής Κρήτης. Το διήγημα  ΚΑΛΗ ΧΕΡΑ πραγματεύεται την περιοδική μετακίνηση των κτηνοτρόφων από τις θερινές βοσκές των ζώων στα χειμαδιά, δηλαδή την χειμωνιάτικη διαβίωση των αιγοπροβάτων σε πεδινές περιοχές με ήπιο χειμώνα, περιγράφει την περιπετειώδη μετακίνηση του οικογενειακού κοπαδιού την περίοδο των χριστουγεννιάτικων διακοπών ενός νεαρού μαθητή και την καλή χέρα που πήρε από τον θείο του την ημέρα της Πρωτοχρονιάς. Χαρακτηριστικά είναι η απομυθοποίηση της κλοπής ζαχαρωτών και σοκολάτας από περίπτερο με αιτιολογικό την απροσεξία του περιπτερούχου, η συνάντηση με τον Αγρονόμο της Χερσονήσου και η χαρτοπαιξία του θειου την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, που άφησε μόνο τον μικρό μαθητή να φυλάσσει το μετακινούμενο κοπάδι στο χειμωνιάτικο περιβάλλον και η καλή χέρα από τα κέρδη της χαρτοπαιξίας. Το απόσπασμα από την ΚΑΛΗ ΧΕΡΑ είναι χαρακτηριστικό:

«…έπρεπε να προστατέψει τα εφόδια που ήταν μέσα στα δυο τσουβάλια.  ΄Εβαλε πέτρες κάτω στο γεφυράκι του δρόμου, γιατί έτρεχε λίγο νερό, πήρε τα τσουβάλια και τα τοποθέτησε πάνω στις πέτρες για να μη βραχούν. Δεν ήξερε καθόλου τι ώρα ήταν, γιατί ρολόι δεν είχε, τα πρόβατα όμως σάλεψαν (σηκώνονται πάντα κοντά στα μεσάνυχτα για να βοσκήσουν) και υπολόγισε ότι ήταν περίπου μεσάνυχτα. Έκανε βόλτες πάνω στην άσφαλτο και δεν άφηνε τα πρόβατα να φύγουν. Η βροχή έπεφτε ρυθμικά πάνω στη μεγάλη ομπρέλα που κρατούσε και ήταν η μουσική της βραδιάς του, αφού δεν είχε άλλο καλύτερο να ακούσει. Τα πρόβατα  βόσκησαν αρκετά  και μετά ξάπλωσαν πάλι στο έδαφος να συνεχίσουν τον ύπνο τους…» 
 Και τελειώνει το διήγημα σκιαγραφώντας τον εαυτό του  "…Στο χωριό τον υποδέχτηκαν όλοι σαν ήρωα και με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, ίσως γιατί πίστευαν ότι δεν θα τα κατάφερνε σ΄ αυτό το δύσκολο χειμωνιάτικο ταξίδι. Αν πίστευαν αυτό, μάλλον διαψεύστηκαν, γιατί ο Μανώλης από  μικρός  είχε μεγαλώσει στα Ανώγεια σε ένα ορεινό χωριό μέσα στις κακουχίες και στις αντίξοες καιρικές συνθήκες του Ψηλορείτη. Είχε διαμορφώσει ένα σκληρό χαρακτήρα και ένα γυμνασμένο σώμα που θα άντεχε σε πολύ δύσκολες καιρικές, κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες".

ΤΑΒΕΡΝΑΡΑΚΗΣ ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ

Είχα την καλοτυχία να είναι καθηγητής μου ο Στέλιος Ταβερναράκης από το 1969, που διορίστηκε και τοποθετήθηκε στο τότε εξατάξιο Γυμνάσιο Μοιρών. Ο Στέλιος Ταβερναράκης γεννήθηκε στο Τυμπάκι το 1943. Απεφοίτησε από το Γυμνάσιο Πόμπιας και είναι πτυχιούχος του Ιστορικού και Αρχαιολογικού τμήματος της Φιλοσοφικής Σχόλης του ΕΚΠΑ. Σαν φοιτητής εργαζόταν στο Βυζαντινό Μουσείο Αθηνών. Μέχρι το 1989 ηταν καθηγητής του Γυμνασίου και του Λυκείου Μοιρών και από το 1989 μέχρι το 2002 διεύθυνε το Γυμνάσιο Ζαρού. Είναι ο εμπνευστής και πρώτος οργανωτής του ετήσιου εορτασμού της μάχης στο Τραχήλι,  Είναι πατέρας δυο παιδιών του Τίτου, πτυχιούχο φιλοσοφικής και αξιωματικό της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, και του Κωστή, ο οποίος είναι δάσκαλος.

Ασχολείται πολλά χρόνια με την Μεσαρίτικη ιστορία και έχει αρθρογραφήσει σε συνέχειες στην τοπική εφημερίδα ΑΝΤΙΛΑΛΟΣ ΤΗΣ ΜΕΣΑΡΑΣ κείμενα με την τοπική μας ιστορία. Αποτέλεσμα της συνεργασίας αυτής είναι το δίτομο ευμέγεθες βιβλίο με τίτλο “Οι αγώνες των Μεσαριτών στην Κρήτη” υπότιτλο “από την αρχαιότητα μέχρι το τέλος της γερμανικής κατοχής”. Το βιβλίο εκδόθηκε από την εφημερίδα στις Μοίρες το 2004. Είναι χαρτόδετο και έχει διαστάσεις 17Χ24, αποτελείται από δύο τόμους, όπως προαναφέραμε, ο Α’ τόμος έχει 908 σελίδες και ο Β’ τόμος έχει 930 σελίδες. Ο Στέλιος Ταβερναράκης αφιερώνει το βιβλίο στη νεολαία της Μεσαράς, σαν χρέος του –σαν εκπαιδευτικός- απέναντι της και της εύχεται: το Μεσαρίτικο αίμα, που χάθηκε στη διάρκεια των αιώνων για την λευτεριά, να κατευθύνει και τα δικά της βήματα.

Στην έρευνα του εστιάστηκε στην συλλογή στοιχείων για το αίμα των αγωνιστών, που χύθηκε στη Μεσαρά αλλά και στην υπόλοιπη Κρήτη από Μεσαρίτες αγωνιστές. Ο αγαπητός Στελιανός αναφέρει με μετριοφροσύνη ότι δεν φιλοδοξεί να υποκαταστήσει τους ειδικούς επιστήμονες αρχαιολόγους και ιστορικούς αλλά η προσπάθεια του στοχεύει να ενημερώσει τους συντοπίτες μας για τις θυσίες των προγόνων να φωτίσει άγνωστα στοιχεία και γεγονότα και να δώσει την δική του προοδευτική οπτική. Το βιβλίο διαιρείται σε δέκα τέσσερα κεφάλαια, στο τέλος κάθε κεφαλαίου υπάρχει η βιβλιογραφία και οι πηγές και πέντε παραρτήματα, στα οποία δίνονται πληροφορίες για τα αναφερόμενα στα επί μέρους κεφάλαια του βιβλίου. Τέλος υπάρχει κατατοπιστικό ευρετήριο ονομάτων και τοποθεσιών, όπως και μια μεγάλη συλλογή 377 φωτογραφιών και εικόνων με θεματολογία την Μεσαρά και τους Μεσαρίτες. Άριστος γνώστης της ελληνικής γλώσσας ο ίδιος, μας  έχει δώσει ένα ευανάγνωστο κείμενο, που δεν κουράζει τον αναγνώστη αλλά κινεί το ενδιαφέρον του να φτάσει στο τέλος. 

“Οι αγώνες των Μεσαριτών στην Κρήτη” είναι αποτέλεσμα βιβλιογραφικής κατά βάση έρευνα του Στέλιου Ταβερναράκη. Οι πηγές και τα βιβλία που αποτέλεσαν βάση για την μονογραφία αυτή είναι τα παρακάτω:

ΠΗΓΕΣ

--, (1983), Έκθεσις της Κεντρικής Επιτροπής διαπίστωσεως ωμοτήτων εν Κρήτη, έκδοση Δήμου Ηρακλείου, Ηράκλειο.

Βουτιερίδης Ηλίας (1898), Ημερολόγιον του Τάγματος των Επιλέκτων Κρητών, Εν Αθήναις.

Επίσημος Εφημερίς της Κρητικής Πολιτείας, τεύχος τρίτον, αριθ. 73, Εν Χανίοις τη 26 Σεπτεμβρίου 1902.

Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών (2003), Ο Κώδικας των Θυσιών, μεταφρ. Δημητριάδης Βασ.,  Καραντζίκου Ελ., Φωτεινού Πηνελ., Χριστοδουλάρα Χρυσ.,  επιμ. Δημητριάδης Βασ.,  Δασκάλου Διον., εκδ. Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης & Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη, Ηράκλειο.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Beevor Antony (1999), Κρήτη: Η Μάχη και η Αντίσταση, μεταφρ. Γεώργιος Καλλίνης, εκδ. Βικελαία Βιβλιοθήκη, Ηράκλειο.

Δετοράκης Θεοχάρης (1996), Βενετοκρητικά μελετήματα, Ηράκλειο.

Δετοράκης Θεοχάρης (1990), Ιστορία της Κρήτης, εκδόσεις Μύστις ,Ηράκλειο.

Eudes Dominique (1970), Οι Καπετάνιοι, μεταφρ. Παπακυριάκης Γιώργος, επιμ. Θεοδωρακόπουλος Λουκάς, εκδ. Εξάντας, Αθήνα.

Καλλέργης Σωκράτης (1990), Αναμνήσεις για τον Σταύρο Καλλέργη και την οικογένειά του , Αθήνα.

Καρκάνης Κ. Νίκος (1983), Οι δωσίλογοι της Κατοχής, εκδ. Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα.

Κέντρο Μαρξιστικών Ερευνών (1985), Συμπόσιο για την Ιστορία της Εθνικής Αντίστασης, κριτική εκτίμηση του μεγάλου έργου της: στα 40 χρόνια της απελευθέρωσης, εκδ. Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα

Κοκολάκης Μιχάλης (1988), Ανατολική Κρήτη: Κατοχή, Αντίσταση, Εμφύλιος, εκδ. Γνώσεις, Αθήνα.

Κριτσωτάκης Νικόδημος (1979), Σημαδιακά Χρόνια, εκδόσεις Δωρικός, Αθήνα.

Κριτσωτάκης Νικόδημος (1985), Ιστορικές Σελίδες, εκδόσεις Δωρικός, Αθήνα.

Μανουράς Στέργιος  Η οργάνωση της Φιλικής Εταιρείας στην Κρήτη, άρθρο στο περιοδικό Προμηθεύς ο Πυρφόρος, τ. 32 (Νοέμβριος-Δεκέμβριος 1982) σελ. 339-363.

Μουρέλλος Ι.Δ. (αχρ.), Ιστορια της Κρήτης, τόμος Γ’, Β’ έκδοσις, Ηράκλειο.

Μουρέλλος Ι.Δ. (1945-1946), Μάχη της Κρήτης, εκδ. Μουρμέλ, Ηράκλειο.

Ξανθουδίδης Στέφανος (1939), Η Ενετοκρατία εν Κρήτη και οι κατά των Ενετών αγώνες των Κρητών, Αθήναι.

Παναγιωτάκης Ι. Γεώργιος (1990), Κρήτη ιστορία-Εικόνες, τόμος Γ’, Ηράκλειο.

Πατεράκης Γεώργιος (1983), Ο καπετάν Πετρακογιώργης,  έκδ. Συλλόγου Μεσαριτών «Η Γόρτυς», Ηράκλειο.

Πρώιμος Στεφ. (1984), Ο ΕΛΑΣ της Κρήτης, εκδ. Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα.

Ρούσσος Γεώργιος (1975) Νεώτερη Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμος Ζ’, εκδ. Μορφωτική Εστία,  Αθήνα.

Σανουδάκης Κ. Αντ. (1993), Εκκλησία και Αντίσταση, Διδακτ. Διατρ., Αθήνα.

Σανουδάκης Αντώνης , Ψαρουλάκη Αθανασία  (1993), Δαφέρμου Γ. Τα λημέρια του ΕΛΑΣ, εκδ. Κνωσός, Αθήνα.

Σταυρινίδης Νικ. (1971-74), Ο καπετάν Μιχάλης Κόρακας και οι συμπολεμιστές του, τόμοι 1-3, Ηράκλειο.

Στρατηγάκης Εμμ. Ιωάννης (1967), Ιστορία της Κρήτης, τόμος Α’& , Αθήνα.

Συλλογικό έργο (1979), Ιστορία της Αντίστασης, τόμοι 5^ος & 6^ος, εκδόσεις Αυλός, Αθήνα.

Συλλογικό έργο (1987-1988), Κρήτη, Ιστορία και Πολιτισμός, τόμοι Α’ & Β’ έκδοση Συνδέσμου Τοπικών Ενώσεων Δήμων και Κοινοτήτων Κρήτης, Κρήτη.

Συλλογικό έργο (2000), Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, εκδοτική Αθηνών, Αθήνα.

Τσικριτσή-Κατσανάκη Χρ. Ζ. (1977), Ο Αρχηγός της Απάνω Ρίζας Καινουργίου, Καπετάν Δημήτρης Τσικριτσής και η λαϊκή μούσα, Αθήνα.

Φίλος Μ. Στέφανος (1985), Η υπόθεση του Ναυτικού 1944-48 , Αθήνα.

Χριστοφοράκης Μιχ. (1984), Εθνική Αντίσταση και Δημοκρατικοί Αγώνες στην Κρήτη, εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα.

Ψιλάκης Βασίλειος (αχρ.), Ιστορια της Κρήτης. Γ’ & Δ’, εκδόσεις Μινώταυρος.

Στον Α’ τόμο περιγράφονται γεγονότα από την ύστερη Νεολιθική εποχή μέχρι την έναρξη του Παγκόσμιου πόλεμου, η περιγραφή είναι συνοπτική για το χρονικό διάστημα μέχρι την επανάσταση του 1821 και αναλυτικότατη για το διάστημα από την επανάσταση του 1821 μέχρι την αυτονομία της Κρήτης και συνεχίζει μέχρι το 1939. Γίνεται ονομαστική αναφορά σε όλους όσους αγωνίσθηκαν για την ελευθερία και την Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα.

Στον Β΄ τόμο γίνεται εκτενής αναφορά στον ελληνοϊταλικό πόλεμο, στην μάχη της Κρήτης και στην λαϊκή αντίσταση των Μεσαριτών στην γερμανική κατοχή, κλείνει δε με την καταγραφή των γεγονότων της 1ης Ιουλίου του 1945, με την απελευθέρωση των Χανίων. Η Γερμανική Κατοχή όπως αναφέρει ο συγγραφέας «υπήρξε η μακρότερη και η σκληρότερη από οποιονδήποτε άλλο μέρος της Ελλάδος». Η περιγραφή των γεγονότων της Μάχης της Κρήτης, παρουσιάζεται στο βιβλίο με συνταρακτικές λεπτομέρειες, και μάλιστα με αναφορά σε κάθε χωριό ξεχωριστά, από την μια άκρη του νησιού μέχρι την άλλη. «Στην Κρήτη δόθηκε η πρώτη μεγάλη μάχη των επίλεκτων δυνάμεων του γερμανικού φασισμού και στέφθηκε με πλήρη αποτυχία. Η «Μάχη της Κρήτης» πρέπει να κατέχει την πρώτη θέση στις αρχές του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου, όπως παραδέχονται και οι μεγάλες νικητήριες δυνάμεις. Στην Κρήτη σκόνταψαν και ανατράπηκαν τα σχέδια του γερμανικού στρατηγείου για παγκόσμια κυριαρχία». Τα ονόματα αυτών που πολέμησαν, που θυσιάστηκαν η διασώθηκαν βρίσκονται καταγεγραμμένα στις σελίδες του και είναι αλήθεια πως έκαναν πολλούς να συγκινηθούν διαβάζοντας ονόματα δικών τους ανθρώπων.

Ο Στυλιανός Ταβερναράκης έχει δυνατή την αίσθηση της ευθύνης και της αλήθειας. Πάντα διάβαζε την ιστορία εστιάζοντας το ενδιαφέρον του στην τοπική ιστορία και στους αγώνες του λαού μας. Αποσπασματικά δημοσίευε κάποιες στιγμές της Κρητικής ιστορίας, με άγνωστα σε πολλούς θέματα, στην εφημερίδα ΑΝΤΙΛΑΛΟΣ ΤΗΣ ΜΕΣΑΡΑΣ. Σε παρότρυνση του διευθυντή της εφημερίδας και παλιού του μαθητή να εκδώσει σε βιβλίο ιστορικά γεγονότα της Μεσαράς, αισθανόταν φόβο για το άγνωστο της εκδοτικής προσπάθειας, ηθική ευθύνη και στενότητα οικονομική. Για μια πενταετία δημοσίευε ολοσέλιδα ιστορικά κείμενα με συγκεκριμένα θέματα για να διακρίνει αντιδράσεις των αναγνωστών, κυρίως αρνητικές αντιδράσεις. «Δεν υπηρξε ουδεμία αντίδραση» τόνισε χαρακτηριστικά σε συνομιλία που είχαμε. Τότε κάμφθηκαν οι αντιρρήσεις του και έδωσε την συγκατάθεση του για την συνεργασία του με την εφημερίδα με σκοπό την έκδοση του βιβλίου αυτού.

Οι δυσκολίες είναι τεράστιες για ένα κάτοικο μιας επαρχιακής πόλης, χωρίς αξιόλογες βιβλιοθήκες και πανεπιστημιακές συλλογές. Ο ίδιος αναφέρει, στην συζήτηση που είχαμε, ότι είχε μεγάλη βοήθεια από τον γιο του Κωστή Ταβερναράκη, που την περίοδο συγγραφής του βιβλίου φοιτούσε στο Πανεπιστήμιο του Ρέθυμνου και τον προμήθευε τα αναγκαία βιβλία, από την Πανεπιστημιακή βιβλιοθήκη. Επίσης αξιόλογη ηταν η συνδρομή σε βιβλία και αρχειακό υλικό από τον Δημήτρη Σάββα, προϊστάμενο της Βικελαίας Δημοτικής Βιβλιοθήκης Ηρακλείου. Κάποια απαραίτητα βιβλία προμηθεύτηκε ο Δήμος Μοιρών και τώρα κοσμούν την βιβλιοθήκη του ΚΑΠΗ Μοιρών. Η βοήθεια και η καλλιτεχνική ματιά του φωτογράφου της εφημερίδας εκτιμήθηκε από τον συγγραφέα με την εκ των υστέρων παρατήρηση ότι οι φωτογραφίες θα ήταν καλυτέρα να τοποθετούνταν στα αντίστοιχα τμήματα ή κεφάλαια του βιβλίου.

Η ανταπόκριση του κοινού ηταν απρόσμενη, παρά την υψηλή του τιμή οι πωλήσεις ηταν μεγάλες. Το κόστος της έκδοσης του βιβλίου 20.000 €, καλύφθηκε από τις πωλήσεις πράγμα ιδιαίτερο και ευχάριστο για ένα βιβλίο που αναφέρεται στην τοπική μας ιστορία.

Για την προσπάθεια του αυτή, τιμήθηκε από τον Δήμο Μοιρών, από τον σύλλογο Μεσαριτών Αττικής και τον σύλλογο Τυμπακιανών Αθήνας.

Ένα μεγάλο ευχαριστώ στον δάσκαλο, σε πολλούς από εμάς, Ταβερναράκη Στυλιανό για την προσφορά του αυτή.

---

[1] Lane C. Frederic (2007) Βενετία η θαλασσοκράτειρα, μετάφραση Κουρεμένος Κ., επιστημονική επιμέλεια Παγκράτης Δ. Γεράσιμος, εκδόσεις Αλεξάνδρεια, Αθήνα, σελ.124,166,250,504-507,517,518,628.